फागुन १२ गते

फागुन महिना को दोस्रो साता बिहान निन्द्रालाइ छोडेर अनि न्यानो ताप बाट बाहिरी संसारको विहानि पखको चिसो वातावरणमा मील्न पगे । न्यानो सीरक लाई चटक्कै छाडेर सुनौलौ विहनको ५ वजेर ४५ मीनेटको संङ्ककेत गरीसकेको थियॊ पिलपिले घडिले । थोरै पानिले आखालाई भिजाए र नामको मात्र मह स्वादले चिनी मीसेजस्तो महलाई एक गीलास तातो पानि राखेर दई थोपा अमीलो कागतिको रस मिलाएर सुरुप सुरुप पारेर खानाको भण्डार अर्थात भोको पेटलाई केहीबेरको लागी शान्त पार्न दिए । हतारमा झोलामा १ बोतल मेलम्चिको फोहर पानि ताएको भाडोबाट बोतलमा राखे । छ बजिसकेको थियो २ मिनेटको हतारको हिडाई पछि अरनिको राजर्माग सढकमा आइपुगे । कुन समयमा बनेका हुन स्वयम गाडिका मालिकलाई समेत थाहा नभएको भक्तपुरे ठिमी बाट चल्ने छ पाडग्र्े तरकारी बोक्ने बसमा चढे किनभने सो गाडीमा भक्तपुरका नेवारी कृषको उत्पादन तरकारी नै थियो । १५ मिनेट को समय पछि बवरमहलमा र ९ मिनेट पछि आफनो १० महिने अध्ययन गर्ने कक्षुमा पुगे । साथिहरु कमै मात्रामा आएका थिए । कक्षामा कोहि नभएकाले झुपडि नेवारे अङ्ककलको पसलमा एक कप तातो चिया खान गए । थोरै साथिहरु पढ्नलाई भनेर कक्षामा आएका थिए र साढे सात बजे बल्ल कक्षु संाचालन भयो । त्यो दिनको कक्षा नेपालमा कानुन व्यावसाय गर्दे आएका र सर्वोच्च अदालत का रजिस्टा कृष्णहरि आचार्य ले ढाई घण्टे कक्षालाई छोटाएर २ घण्टाको लाग्ाी भनेर पढाउन थाल्नुभयो । मिडियामा कानुनलाई कसरी लागुगर्ने र कानुनको बारेमा आफुसंग भएको अदालतिय नेपाली ज्ञानलाई पत्रकारीता शिक्षाको अभावमा भौतारीरहेका साथिहरुमा वा पत्रकारीतामा बामे सदैगरेकाहरुलाई म जस्तालाई सिकाउनथाल्नुभयो । समयले आफ्नो गत्ति लिएको थाहानै नपाई नेटो काटिसकेको थाहानै थिएन । सरले नै समय सिदिएको जानकारी गराउनुभयो । फेरि विजय ले चिया खाने भने नेवारे अंकलको चिया पसलमा चिया खाने भन्नुभयो चिया । खाइयो र कृष्ण लाई लगेर थापाथली चोक सम्म लगीयो उनि बानेश्वर जाने म ललितपुर जाने फकाएर कछुवाको गतिमा लगे किनभने मैले जानुपर्ने कायक्रममा ८ बजेर ४५ मीनेटमा पूग्नुपर्नै अघिल्लो दिन आदेश पाएको थिउ । सो आदेशलाई पालना गनुपनर््े भएकोले थापाथलीचोक बाट कृष्णलाई मेरो आज लतिलपुरकाम छ भनेर त्यहाबाट म लगनखेलजाने सेतो माइक्रो चढॆ । करिव १० मिनेटमा पुल्चोक याक प्यालेस पुगीसकेको थिए । करीव १० मिनेटको ढिलाई संगसंगै प्रवेश द्धारमा भेटिए राजतन्त्रका बारेमा मरिहत्ते लेखीरहेका र नेपाली मिडियाका जल्दा बल्दा घटनालाई तत्काल विश्लेषण गर्ने लेखक खगेन्द्र सग्रौला भेटिए अंकल नमस्कार को अभिवादन गरे पश्चात उहाबाट लामा हात मतिर सारेर पश्चिम मुलुककको हेन्डचेक गरीयो ।sेही समयको फाल्तु गफ पछि हामी त्यहाबाट हलमा गयौ । सो दिनको कायक्रम मार्टिन चौतारीले आयोजना गरेका थियो । सो राष्टियता सम्बधी बहस थियो । नौ वजे सुरुहुने कायक्रम दिउसो तिन बजे समाप्त हनेछ भन्ने जानकारी अघिल्लो दिनै थाहापाइसकेको थिए । केहिसमय पछि खचाखचहलमा मान्छेको ओइरो लाग्न थाल्यो । त्यो ओइरोमा सी के लाल पनि हुनुहुन्थ्यो जो सो कायक्रम मा उहालेनै प्रस्तुति गरीने पेपर रहेको थियो । उहालाई मैले भूतकालमा चिनेको थिए ।
केही समय पश्चात सो बहस कायक्रमको लागी निमन्त्रणा द्रारा पाल्नुभएका सबै बिज्ञहरु आइसक्नुभएका थिए र ठिक नौ वजे चिया खाइबरी कायक्रम सुरु भयो । सीके लाल ले बोल्नुभन्दा पहिला कायक्रम संाचालक डा ।प्रत्युष वन्त ले कायक्रमको सुरुवात गरेपश्चात सीके लाल लाई कायक्रम अगाडी बढाउन भनेर बोल्ने माइक हस्ताणत्रण गर्नुभयो । सीके लाल बाट सुरुवात गनुभयो ।
सो विषयका बारेमा डिजीटल प्रविधिबाट कालो मसीले लेखिएको पत्र सबैको हातमा थमाइदिनुभयो । सो कागजी पत्रमा नेपालीय हुनलाईं……ठुलो शीर्षकमाा लेखिएको थियो अलि बुझ्नलाई अप्ठेरो तर के गर्ने हामीहरुले सामना गर्नुपरेको समय नै असजिलो थियो । अनि सीके लाल बाट खर्र खर्ति पढ्न सुरु भयो । सबैभन्दा पहिले यो सोच पत्र हो शोधपत्र हौइन त्यसैले नेपाली राजनितिमा देखिएका अध्ययनहरुलाई केलाएर त्यहा प्रस्तुती हुनरहॆछ एक त म राजनितिक नजान्ने अर्को त मलाई अलि अप्ठेरो महसुश हुन थालिसकेको थियो त्यहा नागरिक आन्दोलनका अगुवा डा । देवेन्द्र पाण्डे सभाषद डा। बाबुराम भट्राईनरहरि आर्चाय जय प्रकाश गुप्ता खगेन्द्र संङ्कग्रौला जस्ता बौद्धिक व्यक्तित्वहरु रहेका थिए । त्यहा सबैभन्दा सँनुे र कम ज्ञान भएको मै नै थिए । नेपालको राजनितमिा देखिएका भाषिक कमजोरीको लाई केलाउन खाजिएको रहेछ । जस्तो कि नेपालीय हुनलाई…॥प्रश्नको औचित्य आवश्यकता एवंम सान्दभिकता केहो भन्ने बारेमा केलाएको पाइन्छ । नेपालीय हुनलाई आवश्यक पहिचानका आयामहरुको खोजि आवश्यक भइसकेको छ । नेपालीयको पहिचान असली हिन्दुस्तान बफादार सामन्त निमकको सोझो जातिय प्रतिबिम्ब एवं खाका र ढाचा जस्ता प्रारुपहरुको विनिर्माण गर्ने प्रयत्न गरिने छ । व्यक्तिवादि म त नेपाली भन्ने सोच ने्पाली समाजमा व्यप्त हुनुका कारण खोतलिएका छन । राज्यले नेपाली जनता लाई सुरक्षु र सेवामा कस्तो प्रकारको सुनिश्चितता गरेको छ भन्ने बारेमा पनि छ लफल भयो । सात साल देखिको मधेश विद्रोहसम्मका माओवादी असशस्त्र द्धन्द लगायतका असन्तुष्टिका विस्पोटहरुको लेखाजोखा सास्कृतिक नेपालीपन प्रवासी नेपालीहरुकन लाग्ी अझै उपयोग भएता पनि नेपाली नागरिकहरुको राष्टियता भने व्यापक बन्नुपर्ने सामुहिक नेपालीय परिचयका सम्भाब्य आयामहरुबारेमा बहस चलाउनुपर्ने आवश्यकतालाई औल्यायको छ ।नेपाली परिचयका पाच आयामहरु न्ााम भाव प्रतीक संस्था एवम संरचनाबारेमा पनि छलफलहुनेछ ।
सो कायक्रमका निम्न नतिजाहरु रहेका छन नेपालीहरुको राष्टिय भावना लाई बलियो बनाउनुपर्दछ किनभने परिचयका क्रममा पहिला म नेपालको साटो म नेवार नेपाली वा मारवाडी नेपाली जस्ता संयुत्त पहिचानले स्विकायर्ता पाउछ । यसमा कुन पहिलो कुन दोस्रो भन्नेमा व्यतिको प्राथमीकतामा भर पर्ने विषय हो । यहिले नेकपा माओवादी ले नेपालको भलढडा फेर्ने कुरा संसदमा भलाएका छन सो बारेमा नेपाली झण्डालाई राष्टिय प्रतिकका रुपमा राख्नुउपयुत रहने छ । जस्तोकी नेपाल हिन्दु राष्ट चाहिन्छ भन्ने ब्यापक माग भइरहेको छ त्यसको साटोसर्वधर्म सम्भव हुने सम्भावना उपयुत बाटो हो । प्रत्येक नेपाली नागरिकलाई परिचय पत्र अनिर्वाउपलब्ध गराउनुपर्दछ । नेपालमा देखिएको अन्तरधर्म को सम्बन्धलाई एउटै थलोका रुपमा बनाइनुपदछ

पत्रकारहरुका लागी संविधान सभा विश्वविधालय हो

बिहिबार थापाथली स्थित मार्टिन चौतारीमा संविधानसभा र संविधान निर्माण प्रकि्रयाले मिडियामा कस्तो स्थान पाएको छ भन्ने बारेमा खुल्ला छलफल कार्यक्रम मार्टिन चौतारी र सामाजिक संवादका लागी सहकार्य एएसडी ले आयोजना गरेका थिए ।
नेपालमा छ वटा संविधान बनिसकेपछि सातौ संविधान बनिरहेका बेला संविधानसभासम्बन्धी कसरी संाचार माध्यमहरुले कभरेज गरिएको । नेपालको संविधानमा मिडियाको भूमिका कस्तो रहेको र संविधानसभा वा संविधान निर्माण प्रकृयाले मिडियामा कस्तो स्थान पाएकॊ छ भन्नेबारेमा खुल्ला छलफल भएको हो । साथै रिर्पोटिङ गर्ने समयमा पत्रकारहरुलाई कस्ता प्रकारका चुनौति रहेका छन भन्ने बारेमा खुल्ला छलफल भएको हो संसदिय रिर्पोटिड मामीला समाजका अध्यक्ष रहेका राजकुमार रेग्मी बताउनुहुन्छ । अनि संविधानसभा वा संविधान निमार्ण प्रकृया बारेमा स्वयम पत्रकारहरुमा कत्तिको जानकारी रहेको छ भन्ने बारेमा पनि खुल्ला छलफल भएको हो । सो खुल्ला छलफल कायक्रममा छापा माध्यम र टेलिभिजनले कसरी संविधानसभा सम्बन्धी गरेको योगदान लाई आम पब्लीकले कसरी बुझेका छन कस्तो प्रकारले नेपाली प्रेसले खबरदारी गरेकोपाइन्छ भन्ने बारेमा पनि छलफल भएको हो । त्यहा बिभिन्न संाचार माध्यमहरुमा संसदिय रिर्पोटिङ गरेका पत्रकारहरुले खुल्ला छलफलका पण्डित हुनुहुन्थ्यो । कान्तिपुर टेलिभिजनका पत्रकार भुवन के।सी भन्दछन मैले ले म्यानले बोलेका कुरालाई पनि प्राथमीकता दिने गरेको छु । र मेरो कलेजको पढाई भन्दा पनि संविधानसभाको पढाइले राम्रो जान्ने अवसर पाएको छु । र अन्नपूर्ण पोष्टका पत्रकाररहेका रेग्मी भन्नुहुन्छ पत्रकारहरुका लागी संविधान सभा विश्वविधालय हो केहि थाहा नभएकाले संसदिय रिर्पोटिङ गदै जादा धेरै कुरा थाहाहुने गर्दछ फरि थप्नुहुन्छ पत्रिकाको सम्पादकलाई केहि कुरा थाहा नभएको हामी हरुले सीकाउनु पर्दछ । कसरी पत्रकारहरुले मुलुकको राज्य साचालन प्रकि्रया कस्तो हुने र कुन ढङगले मुलुकको शासन साचालन गर्ने भन्ने विषयलाई समेट्ने एउटा आधिकारिक दस्ताबेज संविधान हो सो का बारेमा पत्रपत्रिकामा कस्तो स्थानका रुपमा आएको छ भन्ने बारेमा छलफ भएको नागरिक दैनिकका पत्रकार माधब ढुङगेल बताउदछन ।
सधै जसो पलेटिमा बसेर श्रृखालाहुने मार्टिन चौतारीमा बिहिबार भने फरक तरिकाले श्रृखला प्रस्तुत गरियो जो कुर्ची श्रखलामा कायक्रम सुरु भएको थियो । चारघण्टाको सो कार्यक्रममा ५० जनाको उपस्थिती रहेको थियो ।

प्रधानमन्त्रीले अरुको अपमान नगर्ने र अपमान पनि नसहने कुरा बताएका छन्

प्रधानमन्त्री ज्यू, सबभन्दा पहिलो प्रश्न के भने, अघिल्लो सरकार सेनापति वर्खास्तीको कारणले गिर्यो। त्यो विषय अझै पनि विवादमै छ। सेनापति हटाउने अघिल्लो सरकारको निर्णय तपाइँको सरकारले फिर्ता लिन्छ कि लिँदैन?

प्रधानमन्त्रीले अरुको अपमान नगर्ने र अपमान पनि नसहने कुरा बताएका छन्
हाम्रो पार्टीले अघिल्लो सरकारको त्यो निर्णय बेठीक भएको निर्णय गरिसकेको छ। जब निर्णय नै बेठीक छ भने त्यो निर्णयलाई समर्थन गर्ने कुरै भएन। अब हामीले त्यसलाई कसरी हल गर्ने भन्ने उपाय खोज्नुपर्छ। किनकि माओवादीको निम्ति पनि त्यो प्रतिष्ठाको मुद्दा बनेको छ। स्वभाविक रुपमा प्रधानसेनापति रुक्माङ्गद कटवाल रहने कुरा त प्रष्टै छ। त्यसमा कुनै द्वीविधा राख्नुपर्ने कुनै आवश्यकता छैन।
निर्णय फिर्ता हुन्छ कि हुँदैन?
मैले भनि सके नि, प्रधानसेनापति रुक्माङ्गद कटवाल रहेकाले उहाँ नै रहने स्थिति बन्यो नि त।
तर अघिल्लो सरकारबाट जसलाई कायममुकायम प्रधानसेनापति बनाइयो, उनले त प्रष्ट रुपमै म कायममुकायम प्रधानसेनापति हुँ भनेर अन्तर्वार्ता दिइरहेका छन्।
मन्त्रिपरिषदले पूर्णता प्राप्त गरेपछि पार्टीहरुबीचको सहमतिको आधारमा त्यो सबै कुराको टुंगो लगाउनेछौँ। हिजोको सरकारले सहमति बिना सेनापति हटाएकाले हामीले त्यसमा आपत्ती गरेका हौं। संयुक्त सरकारका अन्य घटकहरुले बारम्बार विरोध गरिरहँदा पनि एकतर्फी र एकलौटी रुपमा जाने तरिका उचित हुँदैन भन्ने हाम्रो त्यतिखेरको धारणा हो।
राष्ट्रको नाममा सम्बोधन गर्दा पनि तपाइँले सहमति र सहकार्य पहिलो प्राथमिकता हुने भन्नु भाथ्यो। त्यसको आधार चाहीं के?
त्यसको आवश्यकताको आधार त तपाइँलाई थाहा छँदैछ। पहिलो आधार भनेको शान्तिप्रकृयालाई निष्कर्षमा पुर्यामउने हो। दोश्रो, संविधान निर्माण गर्ने कार्य निर्धारित समयभित्र सम्पन्न गर्नु हो। यो आवश्यकतालाई ध्यानमा राखेर मिलेर अघि बढ्ने कुराको विकल्प छैन।
मैले आधार सोधेको कारण के भने संसदको त्यत्रो ठूलो दल माओवादीले तपाइँको सरकारलाई सहयोग गर्दैनौं भनेर प्रष्ट रुपमा भनिसक्या छ।
हैन, उहाँहरु राजिनामा दिएर गैसकेपछि गर्ने के हामीले? राजिनामा उहाँहरुले आफै गर्नुभयो।
तर उहाँहरुले राष्ट्रपतिको कदम सच्याएपछि मात्र सहमतिको प्रकृया अगाडी बढ्नसक्छ भन्नु भा'छ।
ल उहाँहरुलाई त्यस्तो लाग्यो अरुलाई लागेन रे, गर्ने के त? त्यसो हुनाले उहाँहरुलाई लाग्ने वित्तिकै अरु सबैले त्यही मान्नै पर्ने त्यस्तो ढीठपन राख्नुहुँदैन।
अब ढीठपन राखि राखि तपाइँहरुलाई घिसारेर यहाँसम्म ल्याइदिनुभयो उहाँहरुले।
हैन, हामीले घिसारेर पनि त ल्याए हौला। उहाँहरुले ल्याउनु भो कि हामीले ल्यायौं ? दिल्लीमा पुगेर हामीले ल्यायौं, रोल्पा पुगेर ल्यायौंकी भन्ने कुराहरु पनि छन्। त्यसकारण त्यो कुरा छोडदिउँ। एकअर्काले परिस्थितिको गम्भिरतालाई महसुस गरेर, आवश्यकतालाई महसुस गरेर सहकार्य गर्दै हामी यो विन्दूमा आइपुगेका हौं।
माओवादीका वरिष्ठ नेता बाबुराम भट्टराईले हामीलाई दिएको अन्तर्वार्तामा शन्तिप्रकृया र संवैधानिक प्रकृया दुबै भंग भैसक्यो भनेका छन्। अब के गर्नुहुन्छ?
उहाँहरुको आधिकारीक धारणा त्यस्तो हो जस्तो मैले सुनेको छैन। संसदभित्र र निर्वाचनको प्रकृयामा प्रवेश गरिसकेका पार्टीहरुले के बुझ्नुपर्छ भने तपाई संख्यामा कम हुनु भयो भने त्यसलाई तपाईले स्वीकार गर्नुपर्छ। तपाईँ (माओवादी) संग त जम्मा २३८ मात्र मत छ। अर्कोले त ३५९ मत प्राप्त गरेको छ।
तपाईले ३५९ मतका साथ सहज महसुस गरिरहनुभएको छ अहिले?
सहज छु। किन सहज नहुनु, संसदमा सबैले बोलेको सुन्नु भएन तपाइँले?
सबैले बोलेको त सुनियो। तर के पनि भनिदैछ भने, तपाई दुईदुई ठाउँबाट चुनाव हारेको मान्छे। महासचिवबाट राजिनामा दिएको मान्छे। एक वर्ष पनि नबित्दै अर्को दलको सभापतिले प्रधानमन्त्रीको रुपमा प्रस्तुत गरेर अगाडि ल्याए। तपाईंलाई अप्ठेरो लागेको छैन, त्यो कुरा?
यो नेपालमा धेरै मान्छे छन्। अरु कसैलाई अरु पार्टीका नेताबाट प्रधानमन्त्रीको प्रस्ताव जानु नपर्ने। तपाइँलाई नै गर्नुको पछाडी केही होला कारण? सबै पार्टीले तपाइँको आवश्यकता महसुस गर्ने भनेपछि त्यसको पछाडी कुनै कारण त होला नि! यसको मतलब तपाइँको त्यहाँ खाँचो छ। तपाइँ भूमिका खेल्नका लागि उपयुक्त देखिनुभएको छ। नभए मैले हुन्न-हुन्न भन्ने अरुले आउनु पर्छ-पर्छ भन्ने स्थिति बनेको होइन? अनि आफूलाई आवश्यकता पर्दाखेरी संविधानसभामा हारेको मान्छेले संविधान बनाउनको निम्ति ‘फिट’ हुन पुग्ने। अनि रिस उठ्दा खेरी त्यो कुरो उल्टाउन खोज्ने प्रवृत्ति उपयुक्त होला? आखिरमा संविधानसभामा हारेको मान्छेलाई संविधान बनाउन अनुपयुक्त न ठान्नु पर्ने होइन र? मैले संविधानसभा सदस्यमा मनोनित हुन नमानिसके पछि चिठ्ठी लेखि लेखिकन उहाँ (माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड) ले पठाउनु भयो। मसंग तीनतीन घण्टा कुरा गर्नु भयो। म आफै हात जोडेर विन्ती गर्दै अरुको पछाडी पछाडी कुदेर मैले कुनै पनि पद मागेको होइन। यतिकुरा त बुझ्नुपर्छ।
तर प्रचण्डले अमृत रोपेको भन्ठानेको विषबृक्ष पो परेछ भनेका छन् नि!
रिसमा त्यस्तो अभिव्यक्ती हुन्छन्। के गर्ने? रिसमा मन्छेले विवेक गुमाउँछ।
तर प्रधानमन्त्री हुन अरुले बल गरे भन्दैमा मै बन्छु भन्नु भन्दा तपाइँहरुले गल्ती गरिहाल्नु भयो तपाईहरुको संख्या यत्रो ठूलो छ। शान्तिप्रकृया फेरी संकटमा पर्ला तपाईहरुले राजिनामा दिएपनि तपाइँहरु नै बस्नोस भन्न सकिन्थ्यो कि सकिन्थेन?
त्यो कस्तो मूर्ख पार्टी होला? साराले एमालेको आवश्यकता महसुस गर्ने अनि एमाले त्यस्तो लाछि पार्टी होला जल्ले चाँही हामी तिमीहरुको दास बन्न मात्र योग्य छौं, अरुको अधीनमा बस्न योग्य छौं
। नेतृत्व गर्न हामी अयोग्य छौं भन्न सक्छ? अनि ति नेताहरु म कहाँ आउने, हामी चाहीँ खुट्टा कमाएर भाग्ने?
माधव नेपालालाई पनि परालको खुट्टा भाको नेता भनेर टीप्पणी त भाहोनी।
त्यो त व्यवहारले देखिन्छ। परालको खुट्टा होइन। अनुचित कुरासंग सम्झौता नगर्ने, विवेकलाई बन्दकी नराख्ने, आस्थालाई बन्दकी नराख्ने, स्वाभिमानलाई बन्दकी नराख्ने मान्छे हो माधव नेपाल। जल्ले-जल्ले माधव नेपाललाई चिन्छदन यति कुरा सबैलाई थाहा छ। अरुलाई अपमान पनि नगर्ने अपमान पनि नसहने र कसैका सामू नझुक्ने चरित्रको मान्छे हो भन्ने कुरा सबैलाई थाहा छ।
तर तपाइँले सुरेन्द्र पाण्डेलाई अर्थमन्त्री बनाउँदा आफ्नो पार्टी अध्यक्ष झलनाथ खनालको दवावमा बनाउनु भा'हो?
छैन, छैन। मैले आवश्यकता महसुस गरेर ल्याएको हो।
तर समाजशास्त्रमा स्नातकोत्तर गर्याह मान्छेलाई अर्थमन्त्री बनाउने आवश्यकता कसरी महसुस गर्नुभयो?
हैन, अहिले सप्पै व्यवस्था भनेको अस्थाई मात्र हुन्।
मन्त्रिपरिषद विस्तार हुँदा परिवर्तन हुनसक्छ?
मैले अरु पार्टीका मित्रहरुलाई भनिसक्या'छु। अहिलेको व्यवस्था अस्थाई हो। त्यो कुरा मैले मन्त्रीहरुलाई पनि भनिसक्या'छु।
तपाइँले राष्ट्रको नाममा सम्बोधन गर्दाखेरी हामीसंग सामाजीक आर्थिक रुपान्तरणको कार्यक्रम छ भन्नुभयो। के छ?
हामीले साझा न्युनतम कार्यक्रम पार्टीहरुबीचको छलफलमा लगिरहेका छौं। त्यसलाई नै आधार बनाएर आगामी सरकार चल्नेछ।
प्रधानमन्त्रीको रुपमा तपाइँको प्रमुख तीनवटा प्राथमिकता के-के छन्?
शान्तिप्रकृयालाई सकारात्मक निष्कर्षमा पुर्याहउने। नयाँ संविधान समयभित्र निर्माण गर्ने। तेश्रो जनताका समस्यहरुलाई, जनतासंग सरोकार राख्ने विषय वस्तुहरुलाई समुचित रुपमा सम्बोधन गर्ने।
प्रचण्ड प्रधानमन्त्री बन्दाखेरी उनले यसै भनेका थिए। ठ्याक्कै यही कुरा नै हो। उनी नौ महिनामै गए। तपाइँ कति टिक्नु होला?
मलाई समर्थन गर्ने पार्टीहरुको प्रतिवद्धताको कुरा गर्ने हो भने, नयाँ संविधान निर्माण गर्ने काम सम्पन्न नहुँदासम्म र आगामी चुनाव गरी नयाँ सरकारलाई अभिभारा नसुम्पेसम्म यो सरकार रहने छ।
माओवादीहरुलाई विश्वासमा लिने तपाइँको रणनीति चाँही के हुन्छ?
विश्वासमा लिनका लागि लचिलो र मिठो व्यवहार। राम्रो काम र उहाँहरुको संवेदनशिलतालाई मध्यनजर राख्ने कुराहरु।
पहिले गिरिजाप्रसाद कोइरालाले शान्ति प्रकृया भंग नहोस् भन्नका लागि जल्ले जे मागे पनि दिईदिए भन्ने आलोचना पनि सुनियो। त्यसक्रममा तराईका दलहरुसंग ८ बुँदे सहमति भयो। जसमा समग्र मधेस स्वायत्त प्रदेश परेको छ। तपाइँ त्यसलाई कार्यान्वयन गर्नुहुन्छ?
त्यसमा के लेखिएको छ भन्ने कुरा तपाइँले राम्ररी पढे हुन्छ।
‘स्वयत्त मधेस प्रदेश’ लेखिएको छ।
त्यसको के अर्थ लाग्छ भन्ने कुरा छलफलको विषय हो।
हैन, हरेक पल्ट प्रधानमन्त्री बन्ने अनि थुम्थुम्याउनका लागि त्यस्ता शब्दावली प्रयोग गरिदिने। जुन पछि गएर छलफल पनि हुनसक्छ, विवादास्पद पनि हुनसक्छ।
उहाँ (मधेसी नेता) हरुले पनि त्यसबारे छलफल गरौंला भन्नु भा’छ। मूख्य कुरा के हो भने मधेसको भावनालाई सम्बोधन गर्ने। नेपालमा रहेका सबै वर्ग र तहका जनताको समेत भावनालाई सम्बोधन गर्ने।
तर त्यो कसरी गर्ने भन्ने तपाइँको सोचाई र मधेसका नेताहरुको सोचाईमा धेरै ठूलो अन्तर छ।
त्यहीँ त सामञ्जस्य सृजना गर्नु छ। यदि सबैथोक भैदिए त नेतृत्वको किन आवश्यकता पर्थ्यो र? यस्ता जटीलता फूकाउन नै कुशल नेतृत्वको आवश्यकता पर्छ।
तर संविधान लेख्नको लागि माओवादी सेना समायोजको लागि शान्तिप्रकृयालाई निस्कर्षमा पुर्यारउनका लागि तपाइँलाई कुर्सीमा बसिरहनु पर्ने आवश्यकता छ। उनीहरुले भनेजस्तो नगर्योा भने उनीहरु सरकारबाट बाहिरिदेलान र कुर्सी जाला। अनि तपाइँले लिएको उद्देश्य पुरा नहोला नि?
मलाई त्यस्तो लाग्दैन। राजनीतिमा कहिले काहीँ सार्वजनिक रुपमा भिन्दै कुरा गर्नुपर्ने हुन्छ। कहिले काँही परिस्थितिको बाध्यता र सीमाका कुराहरु पनि हुन्छन्।
तपाइँलाई भित्रै मनदेखि सबै जिम्मेवारी पुरा गर्न सक्छु जस्तो लाग्या छ?
हामीले नगरेर कल्ले गर्छ भन्नुस न? कुनै अर्को लोकबाट आउने मान्छेले गर्ला भन्ने सोँच्न सकिन्छ?
तर तपाइँहरुको पुस्ताको नेतृत्वप्रति नै धेरै ठूलो अविश्वास सृजना भैसक्यो नि।
अविश्वास भएको भए राजतन्त्र जान्थ्यो? जनता समून्द्रको भेल जस्तै उर्लिन्थे? कसैले कल्पना गरेको थियो नेपालमा यति छिटो संघात्मक व्यवस्थाको स्थापना होला भन्ने?
त्यो सप्पै माओवादीले गर्या् जस्तो लाग्दैन?
सप्पै थोक उनीहरुले गर्देको भए, अरु सप्पै हातमा लड्डू लिएर बसेका थिए त? जेलमा पर्ने अरु, कुटाई खाने अरु, पिटाई खाने अरु।
सप्पैको भूमिका छ। माओवादीको पनि भूमिका छ। जति भूमिका उहाँहरुले खेल्नु भा'को छ त्यसको निम्ति उहाँहरुलाई पनि धन्यवाद छ।
तर गणतन्त्र, संघीयता उत्पीडनमा परेका जनतालाई अगाडी ल्याउने कुरा। यो सप्पै कुरामा त माओवादीले सबैलाई तानेर लेरआ' हो नि!
त्यो त सप्पै पुष्पलाल श्रेष्ठले नै ल्याउनु भएको हो। २००६ सालमा कम्युनिष्ट पार्टीको स्थापना हुँदाखेरी नै घोषणापत्रमा ती सप्पै कुराहरु परिसकेका थिए।
२००६ सालदेखि २०६६ सालसम्म तपाईँहरु विफल हुनु भयो। माओवादीहरुले १० वर्षमै पुरा गरिदिए।
त्यो त के गर्नु हुन्छ, राजा ज्ञानेन्द्रले सबै परिस्थिति सृजना गरिदिए। जसरी अहिले म सरकारमा जाँदाखेरी पुष्पकमल दाहाललाई धन्यवाद दिनु पर्छ त्यसैगरी गणतन्त्र ल्याउनका लागि (पूर्वराजा) ज्ञानेन्द्रलाई नै धन्यवाद दिनु पर्छ।
ज्ञानेन्द्रलाई धन्यवाद दिनु पर्छ कि भारतलाई?
हैन, नेपाली जनतालाई। भूमिकाको हिसावले भन्नुहुन्छ भने, मुख्यत नेपाली जनताले खेलेको भूमिका हो। अन्तराष्ट्रिय समूदायलाई पनि धन्यवाद दिनै पर्छ। उनीहरुले नेपाली जनताको भावनाको कदर नगरेको भए धेरै गाह्रो बाटोबाट अगाडी बढ्नु पर्ने थियो। तर, जनता प्रतिवद्ध नभएको भए अन्तराष्ट्रिय समूदायले पनि साथ दिने थिएन।
गिरिजाप्रसाद कोइराला र प्रचण्डमाथि लागि राखेको निरन्तरको एउटा आरोप के भन्देखि उनीहरु दुबै जनाले विदेशी राजदूतहरुलाई खासगरी भारतीय राजदूतलाई धेरै नै बारम्वार जहाँ भन्यो त्यहीँ पहुँच दिए। अब तपाइँ के गर्नु हुन्छ?
मैले सबैसंग सुमधुर सम्बन्ध राख्ने छु। आवश्यक मात्रामा नेपाल राष्ट्रको मर्यादामा आँच नपुग्ने गरी सबैसंग समुचित सम्वन्ध राख्नेछु।
तर राजदूतहरुले प्रधानमन्त्रीलाई भेट्ने एउटा प्रकृया निर्धारण गर्ने आवश्यकता छ कि छैन?
अब त्यो हाम्रो प्राथमिकतमा पर्छ कि संविधान निर्माण गर्ने काम र शान्तिप्रकृयालाई एउटा निस्कर्षमा पुर्या्उने काम प्राथमिकतामा पर्छ? म के ठान्दछु भने, म आफ्नो र नेपालीको बुद्धि, विवेक, क्षमतामा विश्वास गर्छु। म विदेशी कुराको नक्कल गर्ने वा विदेशीको पछि लाग्ने पक्षमा पनि छैन।
तर विगतमा संकट पर्दाखेरी हप्तामा तीन-चारचोटी भारतीय राजदूतले प्रधानमन्त्रीलाई भेटेको त हो नि!
अब प्रधानमन्त्रीसंग भेटेको हो कि, प्रधानमन्त्री हुने मान्छेहरु राजदूत कहाँ धाएका हुन् कि, यी विगतका कुराहरु हुन्। अब हामीहरुले सबै चिजलाई सन्तुलित ढंगले अगाडी बढाएर लानुपर्छ।
तपाइँ तयार हुनुहुन्छ, कुनै पनि देशको राजदूतले तपाइँलाई भेट्न चाह्योज भने तिमी परराष्ट्र मन्त्रालय मार्फत म कहाँ आउ भन्न?
यो संक्रमणकालीन अवस्थामा यी धेरै कुराहरुमा मलाई वाचा गर्न नलगाउनुस्। म एकल बहुमतको प्रधानमन्त्री हुँदाको अभिव्यक्तिहरु र अहिले संक्रमणकालीन अवस्थाको अभिव्यक्तिमा केही फरक त पक्कै पनि हुन्छ। मैले यो झूठो कुराहरु ढाँटकुराहरु गरेर चल्ने होइन। तर म नेपाली स्वाभिमान र मर्यादालाई आँच पुग्ने ढंगबाट अगाडी बढ्नेछैन।
तर संक्रमणकालका निर्णयहरुलाई नै अरुले प्रभावित गर्योप भन्ने कुरा धेरैले मान्या कुरा हो नि!
हैन-हैन। मैले भने नि, हामीले आफ्नो निर्णय आफै गर्ने हो। त्यसमा पनि माधव नेपाल त्यो भन्दा भिन्न ढंगले चल्दैन। यति म तपाइँहरुलाई विश्वास दिलाउन चाहन्छु।
अब नयाँ प्रधानमन्त्री आएको फरक नेपालीले कसरी महसुस गर्ने?
कामबाट। म प्रधानमन्त्री भएकै बेला काठमाण्डूमा फोहर थुप्रिएको देखियो। मैले काठमाण्डूको फोहरको समस्या तुरुन्त हल गर्न निर्देशन दिँए। समस्या तुरुन्तै सुल्झियो।
सपथ ग्रहण गरेर फर्किँदा खेरी मैले बाटोमा एकजना बुढी आमासंग प्रहरीले गरेको व्यवहार देखें। मैले त्यस्तो व्यवहार तुरुन्तै रोक्न त्यही दिन बेलुका प्रहरीका प्रमुखहरुलाई निर्देशन दिएं।
त्यस्तै पत्रकारहरुलाई पनि धकेला धकेल गरेको मैले देखें। त्यही कुरा विस्तारै गर्न सकिन्छ। सम्झाउन सकिन्छ।
त्यस्तै पूर्वी नेपालमा वर्षातको कारणले राजमार्ग फेरी बगाउने स्थिति छ। त्यसमा आवश्यक सहयोग गर्न निर्देशन दिएको छु।
काठमाण्डूको ट्राफिक जाम सुल्झाउन ध्यान दिएको छु। लोडसेडिङको समस्यालाई अन्तरिम रुपमा हल गर्न सकिन्छ भन्ने उपायको बारेमा ध्यान दिइरहेको छु।
भिमसेन थापाले आफ्नो समयमा धरहरा बनाएका थिए। चन्द्र शमसेरले आफ्नो पालामा घण्टाघर बनाएक थिए। तर त्यस पछि हामीले दुनियालाई देखाउने खालको केही बनाउन सकेका छैनौ।
म गणतन्त्रको प्रतिकको रुपमा काठमाण्डूको मुटु रत्पार्कमा स्तम्भ राख्न चाहिरहेको छु।
त्यो महत्वपूर्ण होला कि गरिव जनताले चिनी, चामल, दाल सस्तोमा पाउनु?
राजनीतिक कोणबाट हेर्दा एउटा, आर्थिक कोणबाट हेर्दा दोश्रो कुरा हुन्छ। अहिलेको आवश्यकता हेर्नु हुन्छ भने संविधान बनाउने कुरा हुन्छ। तर तपाइँ काम त गर्नुस। पैसा जम्मा गर्नु भा’को छ, परिचालन गर्नुहुन्न। पुल बनाउनुस, बाटो बनाउनुस, घर बनाउनुस, स्तम्भ बनाउनुस, संग्राहलय बनाउनुस। केही त केही गर्नुस। हामी त्यो गर्न चाहन्छौँ।
माओवादीहरुले बेस्कन पैसा जम्मा गरिदिएका छन्। केही त गर्नु हुन्छ होला त्यो पैसाले?
गर्याद छन् भने जस्ले जति भूमिका खेलेको छ, उसलाई धन्यवाद दिनै पर्छ।
अनि तपाईँले माओवादीहरुले गरेका सकारात्मक कामलाई यो सरकारले निरन्तरता दिन्छ पनि भन्नु’भो। मूल रुपमा कुन-कुन सकारात्मक काम?
राजस्व संकल गरेको कुराको अहिले चर्चा गर्नैपर्छ। २०५१ सालमा प्रधानमन्त्री मनमोहन अधिकारी र अर्थमन्त्री भरतमोहन अधिकारी हुँदाखेरी पनि हामीले महिनामै लक्ष्य भन्दा धेरै बढी राजस्व उठाएका थियौँ। हाम्रो पालामा पनि राजस्व वृद्धिको प्रतिशत अत्यन्तै उच्च थियो।
प्रधानमन्त्री ज्यू, अन्त्यमा यहाँलाई नेपालीलाई भन्नै मन लागेको कुरा त्यस्तो केही छ?
यो देश नेपाल हामी सबैको साझा थलो हो। यो देशलाई सुन्दर सम्पन्न बनाउने सप्पैको साझा दायित्व हो। यसका निम्ति सप्पै राजनीतिक दलहरु र आम नागरिकमा जिम्मेवारी बोधको भावना हुनु पर्दछ। र, सबै राजनीतिक दलहरुमा अपेक्षित सदबुद्धि पनि चाहियो। नेपाललाई हामी संसारको सुन्दर देशको रुपमा उभ्याउन सक्नेछौँ।

छायाँ पर्दा अनुवाद गरिएको कुरा मात्र होइन आफ्नै भाषा समेत विकृत हुँदै जाने डर हुन्छ भने शब्दको आशय र अर्थ पर्गेल्न नसक्दा 'म गर्छु आग्राका कुरा, ऊ गर्

छायाँ पर्दा अनुवाद गरिएको कुरा मात्र होइन आफ्नै भाषा समेत विकृत हुँदै जाने डर हुन्छ भने शब्दको आशय र अर्थ पर्गेल्न नसक्दा 'म गर्छु आग्राका कुरा, ऊ गर्छ गाग्राका कुरा' हुन पुग्छ।

• तिमी तिम्रो घर जाऊ।
यो अंग्रेजीको छायाँ परेको वाक्य हो। यसलाई नेपाली बनाउन भन्नुपर्छ ― तिमी आफ्नो घर जाऊ।

— श्याम उसको होमवर्क नगरी आएको रहेछ।
यहाँ पनि कुरा उही हो। 'उसको' को सट्टा 'आफ्नो' शब्द राख्‍नुपर्छ।

— जब उनी फेल भइन्, सीता निकै रोइन्।
अंग्रेजी वाक्यमा पहिले सर्वनाम, त्यसपछि नाम राख्‍ने चलन छ। नेपालीमा भने पहिले नाम, त्यसपछि मात्र सर्वनाम आउँछ। त्यसैले भन्नुपर्छ ― जब सीता फेल भइन्, उनी निकै रोइन्। (अझ राम्रो त 'फेल भएपछि सीता निकै रोइन्' हुन्छ।)


संक्षेपमा भन्दा, स्रोत भाषामा भनिएको कुरालाई आफ्नो भाषामा पुनर्लेखन गर्नु नै अनुवाद हो।



— म ज्यादै खुशी हुनेछु, यदि तिमी भोलि नै फर्क्यौ भने।
यो पनि अंग्रेजीबाटै प्रभावित वाक्य हो। नेपाली शैलीको वाक्य हुन्छ ― तिमी भोलि नै फर्क्यौ भने म ज्यादै खुशी हुनेछु।

• के विद्यार्थीले हप्‍तैपिछे डिस्को जानु ठीक हो?
नेपाली प्रश्‍नवाचक वाक्यको शुरुमा त्यसलाई चिनाउने मात्र उद्देश्यले आउने 'के'लगाउनुपर्दैन। त्यो अंग्रेजीको छायाँ मात्र हो। (बरु वाक्यको अन्त्यमा 'त' लगाउन सकिन्छ।)

• उहाँ एक हेलिकप्टर चढेर जानुभयो।
— उनले एउटा टोपी लगाएका थिए।
कुनै पनि मानिस एकैचोटि दुइटा हेलिकप्टर चढ्न सक्तैन र उसले एकसाथ दुइटा टोपी पनि लगाउँदैन। अर्थ न बर्थसँग थोपरिएर आउने यस्तो 'एक' वा 'एउटा' अंग्रेजीको 'आर्टिकल'(अ/एन) को छायाँ हो । यसबाट बच्नैपर्छ ।

• उहाँ मात्र तीन दिन पोखरा बस्नुभयो।
'मात्र' ले आफूभन्दा पहिले आएको शब्दमा जोड पुर्‍याउँछ। यस वाक्यमा 'केवल तीन दिन' भन्न खोजिएकाले 'उहाँ तीन दिन मात्र...' भन्नुपर्छ। नत्र 'उहाँ मात्र' तीन दिन पोखरा बस्नुभएछ, अरू चाहिं बसेनछन् भन्ने अर्थ लाग्छ।
'मात्र तीन दिन' जस्तो प्रयोग अंग्रेजी/उर्दूको छायाँ हो। अंग्रेजीमा 'ओन्ली थ्री डेज' भनिन्छ भने उर्दूमा 'सिर्फ तीन रोज'।

• म तपाईंलाई धन्यवाद दिन चाहन्छु।
'लाइक टु' को छायाँले यस वाक्यलाई विकृत बनाएको छ। धन्यवाद दिन चाहेर मात्र के गर्नु?
'धन्यवाद दिन्छु' भने पो दिएको ठहरिन्छ र पाउनेले पनि पाउँछ। नत्र त चिल्लै!

• अब म आफ्नो कविता वाचन गर्न गइरहेको छु।
'गोइङ टु' को छायाँले यस वाक्यलाई हास्यास्पद बनाइदिएको छ। यस्तो लाग्छ, ऊ कविता वाचन गर्न भनेर तत्काल कतै हिंडिहाल्न आँटेको छ। (यस्तो ठाउँमा सीधासादा नेपाली पाराले 'म अब आफ्नो कविता वाचन गर्दछु' भन्नु नै सबैभन्दा राम्रो!)

• 'बलियो र चम्किलो दाँतको लागि, एभरेष्‍ट टुथपेस्ट।'
एक ताका निकै प्रचलित यस विज्ञापनले बलियो र चम्किलो दाँतका लागि मात्र एभरेष्‍ट टुथपेस्ट काम लाग्छ, कमजोर र नचम्किने दाँतका लागि चाहिं काम लाग्दैन भन्ने अर्थ दिन्छ। यसरी उल्टो अर्थ दिनुको कारण हो— अंग्रेजीको 'फर' को अद्‍भेस्रो अनुवाद।


अर्थ स्पष्‍ट पार्न कहिलेकाहीं संक्षिप्‍त व्याख्या आवश्यक हुन्छ जसका लागि सिंगो वाक्य नै पनि चाहिन सक्छ



• सुरक्षाका कारण अमेरिकी राष्ट्रपतिको इराक यात्रा स्थगित।
यात्रा त 'असुरक्षाका कारण' स्थगित भएको हो तर 'सेक्युरिटी रीजन' को शाब्दिक अनुवादले यस्तो वाक्य खडा गरेको हो।

• नेपाल अहिले कमजोर अवस्थामा छ तर यसलाई कमजोर रहिरहन अनुमति दिइनुहुँदैन।
यस्तो लाग्छ, मानौं नेपाल कसैको अनुमति लिएर कमजोर हुने गरेको रहेछ। 'शुड नट बी अलाउड' को छायाँ परेर यस वाक्यको यस्तो बिजोक भएको हो।

• युद्धदेवलाई केही भएन तर लडाकुहरूले पूँजी सजाय पाए।
भन्नुपर्ने हो 'युद्ध सरदार', तर 'वार लर्ड' को शाब्दिक अनुवादले ऊ 'युद्धदेव' हुन पुगेछ। त्यसैगरी, 'क्यापिटल पनिशमेन्ट' को अर्थ मृत्युदण्ड हुन्छ भन्ने थाहा नपाँउदा त्यो 'पूँजी सजाय'(जरिवाना) हुन पुगेको छ।

• नीलो रगतका मतदाताले उनलाई मन पराए पनि राता भारतीयहरू भने उनको पक्षमा थिएनन्।
भन्न खोजिएको हो ― सम्भ्रान्त मतदाताले उनलाई मन पराए पनि रेड इन्डियन उनका पक्षमा थिएनन्। तर 'ब्लु ब्लडेड भोटर्स' को अर्थ नबुझ्दा र 'रेड इन्डियन' को भारत वा भारतीयसँग गोरू बेचेको साइनोपनि छैन भन्ने थाहा नपाउँदा अनर्थ भएको छ।

• सुरक्षा गार्डको परिवर्तन पछि उहाँ कोषको सचिव बन्नुभयो।
भन्नुपर्थ्यो ― सरकार परिवर्तन पछि उहाँ अर्थमन्त्री बन्नुभयो। तर 'चेन्ज अफ गार्ड' र 'सेक्रेटरी अफ ट्रेजरी' को अर्थ नबुझेर शाब्दिक अनुवाद गर्दा वाक्यको बिजोक भएको छ।


अनुवाद गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुरा के हो भने एक―एक शब्दको भाषान्तरण गर्नतिर कहिल्यै बल गर्नुहुँदैन, वाक्यांश वा समग्र वाक्यले भन्न खोजेको कुरा राम्ररी बुझेर त्यसलाई आफ्नो भाषामा उतार्नुपर्छ



• उनले बुसलाई धन्यवाद दिए र बाँकी टोलीलाई आराम गर्न भने।
भन्न खोजिएको हो ― उनले बुसका साथै टोलीका सबै सदस्यलाई धन्यवाद दिए (हि थ्यांक्ड बुस एण्ड रेस्ट अफ द टीम)।

• फेसन गरेकी बूढी मोडल शेभरलेटलाई उनीहरूले एउटा नाउमा पुर्‍याए।
भन्न खोजिएको रहेछ ― उनीहरूले पुरानो मोडलको शेभरले कारलाई नाउको रूप दिए ( दे फेसन्ड ओल्ड शेभरले मोडल टु अ बोट)।

• शब्दको सन्दर्भ, आशय र अर्थ बुझ्न नसकेका कारण 'कमनवेल्थ नेसन' को अनुवाद 'साझा सम्पत्ति भएका राष्ट्रहरू', 'आउटस्ट्यान्डिङ पर्सनालिटीज' को अनुवाद 'बाहिर उभिएका व्यक्तित्वहरु', 'वन्स इन अ ब्लु मून' को अनुवाद 'एकपल्ट चन्द्रमा नीलो भएको वेला', 'ब्लु कलर वर्कर्स' को अनुवाद 'नीलो कलरका कामदार' र 'हेभन' (Haven) को अनुवाद 'स्वर्ग' भएको जस्ता उदाहरण यत्रतत्र देखिने गरेका छन् ।

अनुवाद गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुरा के हो भने एक―एक शब्दको भाषान्तरण गर्नतिर कहिल्यै बल गर्नुहुँदैन, वाक्यांश वा समग्र वाक्यले भन्न खोजेको कुरा राम्ररी बुझेर त्यसलाई आफ्नो भाषामा उतार्नुपर्छ। शब्दको अर्थ थाहा वा स्पष्‍ट नहुँदा शब्दकोश हेर्नुपर्छ तर त्यसैमा मात्र भर पर्न हुँदैन।

एउटा शब्दका थुप्रै अर्थ हुन सक्छन् र शब्दकोशमा दिइएको भन्दा फरक अर्थ वा आशय पनि प्रसंगवश त्यसले अभिव्यक्त गरिरहेको हुन्छ।

अर्थ स्पष्‍ट पार्न कहिलेकाहीं संक्षिप्‍त व्याख्या आवश्यक हुन्छ जसका लागि सिंगो वाक्य नै पनि चाहिन सक्छ।

संक्षेपमा भन्दा, स्रोत भाषामा भनिएको कुरालाई आफ्नो भाषामा पुनर्लेखन गर्नु नै अनुवाद हो।

जे भन्न खोजिएको हो, शब्द र वाक्यले अचूक रूपमा ठ्याक्कै त्यही बुझाउनुपर्छ, प्रस्तुति सन्तुलित हुनुपर्छ र अभिव्यक्ति अनर्थकारी वा हास्यास्पद हुनुहुँदैन।

शब्दको अर्थ के हो, ठीकसँग बुझेर मात्र प्रयोग गर्नुहोस्। नाम होस् वा विशेषण, अर्थ नबुझी प्रयोग गर्दा अनर्थ हुन सक्छ:



• यमुनाले एक जना ज्योतिषलाई आफ्नो हात देखाइन्।
'ज्योतिष' भनेको शास्त्र वा विद्या हो। व्यक्तिलाई ज्योतिष भनिदैन। ज्योतिष पढेको वा ज्योतिष जान्ने मान्छेलाई ज्योतिषी भनिन्छ।

• व्यवसायमा बारम्बार असफल भएपछि उनमा निराशावाद भरियो।
'वाद' भनेको सिद्धान्त हो। उनमा निराशाको सिद्धान्त होइन, निराशा मात्र भरिएको हो।


शब्दलाई ठीक ठाउँमा नराख्दा अर्थ र आशय उल्टोपाल्टो हुन सक्छ। जुन शब्दको जससँग सम्बन्ध छ उसलाई त्यसैको नजिक लगेर राख्‍नुहोस्



• दुई वर्षदेखि गैंडाको चोरीशिकारी निकै बढेको छ। 'शिकारी'को अर्थ हो ― शिकार गर्ने व्यक्ति। यहाँ चोरीशिकारी होइन चोरीशिकार (लुकेर गरिने अवैध शिकार) बढ्यो भन्न खोजिएको हो।

• तीन वर्ष यता कुकुरको जनसंख्या निकै बढेको छ।
'जनसंख्या' भनेको मानिसहरुको संख्या हो। मानिस बाहेक अरूका लागि जनसंख्या प्रयोग हुँदैन। 'संख्या' मात्र भने पुग्छ।

• वरिष्‍ठ हास्यव्यंग्यकार भैरव अर्याललाई त्यस वर्ष मदन पुरस्कार प्रदान गरियो।
'प्रदान'भनेको ठूलाले सानालाई दिने हो। विशिष्‍ट व्यक्तिलाई पुरस्कार, सम्मान आदि दिंदा अर्पण गरियो भन्नु राम्रो हुन्छ।
'प्रदान' गर्दा लिने व्यक्ति बढी झुक्छ, 'अर्पण' गर्दा दिने व्यक्ति।

• उहाँको भनाइ र गराइमा विरोधाभास छ।
'आभास' को अर्थ मिथ्या ज्ञान वा भ्रम हो। 'विरोधाभास' को अर्थ पनि दुई वा धेरै वस्तु अथवा कुराका बीच विरोध भएजस्तो, कुरा नमिलेजस्तो भान पर्नु मात्र हो। साँच्चिकै विरोध भएको वा कुरा नमिलेको अवस्थालाई 'विरोधाभास'ले जनाउँदैन। यसको सट्टा 'अन्तर्विरोध' शब्दले काम चलाउन सकिन्छ।

भन्न चाहेको भन्दा फरक आशय ध्वनित हुन सक्छ, ख्याल गर्नुहोस्:

• सरकारले सगरमाथाको चित्र अङ्कित नयाँ हुलाक टिकट निष्कासन गरेको छ।
'निष्कासन' शब्दले नकारात्मक भाव दिन्छ। 'हत्यामा संलग्न दुई जना विद्यार्थीलाई विश्‍वविद्यालयबाट निष्कासन गरियो' जस्ता वाक्यमा मात्र 'निष्कासन' को प्रयोग उचित हुन्छ। यहाँ '...नयाँ हुलाक टिकट प्रकाशन गरेको छ/निकालेको छ' भन्नु राम्रो हुन्छ।

• लागू पदार्थ सेवन गर्नेहरूलाई एड्स लाग्ने खतरा हुन्छ।
'सेवन' चाहिं सकारात्मक अर्थ दिने शब्द हो। 'बिहान बिहान स्वच्छ वायु सेवन गर्नु स्वास्थ्यका निम्ति राम्रो हुन्छ' जस्ता ठाउँमा मात्र 'सेवन' को प्रयोग उपयुक्त हुन्छ। यहाँ चाहिं 'लागू पदार्थ खाने/प्रयोग गर्नेहरूलाई' भन्नु उचित हुन्छ।

• संयोगवश उनी चढेको रिक्सा दुर्घटनाग्रस्त भयो।
'संयोगवश' सकारात्मक भाव बोकेको शब्द हो । संयोगवश दुर्घटना हुँदैन, बरु त्यसबाट जोगिन सकिन्छ। यस वाक्यमा 'संयोगवश' को काम छैन।


वाक्य जस्तै उपवाक्यको पनि क्रियापदसँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध वा अन्वय हुनुपर्छ। उपवाक्यलाई बीच बाटामै अलपत्र छाडेर हिंड्ने रोगबाट बच्नुहोस्



• माओवादीले निर्दोष शिक्षकलाई कुटपीट गरेको एमालेको दाबी।
दाबी भनेको कुनै वस्तु वा कार्यमा आफ्नो हकको जिकिर गर्ने काम हो। जस्तै: लोकतन्त्र ल्याउन आफ्नो महत्त्वपूर्ण भूमिका भएको एमालेको दाबी। कसैलाई कुनै खराब काम गरे बापत लगाइएको दोष, बात वा अभियोगलाई चाहिं आरोप भनिन्छ। यहाँ पनि दाबी होइन आरोप भन्नुपर्छ।
सामान्यतः दाबी आफैं गरिन्छ र आरोप अर्कालाई लगाइन्छ।

• बिहानबेलुका भारी बोक्नु रामको दैनिकी हुन पुगेको छ। श्यामको दिनचर्या भने गफ गरेर बित्छ।
'दैनिकी' शब्दको अर्थ दिनदिनैको काम वा क्रियाकलाप नभएर दिनदिनैका घटना लेख्‍ने पुस्तिका अर्थात् 'डायरी' हो। 'दिनचर्या' चाहिं दिनदिनै/दिनभर गरिने कामलाई भनिन्छ। त्यसैले यहाँ भन्नुपर्छ―बिहानबेलुका भारी बोक्नु रामको दिनचर्या हुन पुगेको छ। श्यामको दिन भने गफ गरेर बित्छ।

• यस खानेपानी आयोजनाबाट २० हजार जनसंख्या लाभान्वित हुनेछन्।
'जनसंख्या' भनेको जनताको संख्या हो, जनता नै चाहिं होइन। संख्या निर्जीव हुन्छ त्यसैले त्यो लाभान्वित हुने कुरै आएन। यस्ता ठाउँमा सीधै 'जनता लाभान्वित हुनेछन्' भन्नु बुद्धिमानी हुन्छ।
'राष्ट्राध्यक्ष तीर्थयात्रामा' भन्दा राष्ट्र होइन त्यसको अध्यक्ष तीर्थ गर्न गएको अर्थ लागे जस्तै अथवा 'छात्रावास ध्वस्त' भन्दा छात्रहरू होइन तिनको आवास ध्वस्त भएको बुझिए जस्तै 'जनसंख्या लाभान्वित' भन्दा पनि जनता होइन तिनको संख्या लाभान्वित भन्ने अर्थ निस्कन्छ।

'म ताक्छु मूढो, बन्चरो ताक्छ घुँडो' हुन पुग्ला, सतर्क रहनुहोस्:

• यो सन्धिबाट राष्ट्रघात बाहेक अर्को कुनै उपलब्धि हासिल हुन सक्तैन।
यस्तो लाग्छ, मानौं राष्ट्रघात पनि एउटा उपलब्धि हो। त्यो हासिल हुने भए पनि त्यसबाहेक अर्को कुनै उपलब्धि हात नलाग्ने भयो भन्ने चिन्ता परेको छ।

• यसबाट जनतालाई भड्काउनु बाहेक कुनै फाइदा हुनेछैन।
जनतालाई भड्काउनु पनि कुनै 'फाइदा' हो र ?

• सो विद्यालयमा एक महीनाभित्र दोस्रो पटक एउटी छात्रा गर्भवती भएकी छन्।
'एउटी छात्रा' एक महीनामा दोस्रो पटक गर्भवती भएकी?

• साहित्यका बारेमा भन्नुपर्दा, नेपाली साहित्यको इतिहास ज्यादै उज्ज्वल छ।
भन्नु नपर्दा चाहिं इतिहास अँध्यारो हुने हो कि?


लक्षित श्रोताको ख्याल नगरिएका र सन्दर्भहीन तुक्का गाँसिएका वाक्य काम लाग्दैनन्



• विश्‍वलाई शान्तिको सन्देश दिएर महान त्याग गर्ने गौतम बुद्धलाई हामी पूजा गछौं।
यस्तो लाग्छ, मानौं शान्तिको सन्देश दिनु नै महान त्याग हो।

• विश्‍वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथादेखि शान्तिका दूत गौतम बुद्धको जन्मस्थल हो नेपाल।
सगरमाथाको पनि जन्मस्थल ?

निश्‍चित र स्पष्‍ट अर्थ नबुझाउने शब्दबाट जोगिनुहोस्:

• चक्काजामबाट कर्मचारीहरू पनि प्रभावित भएका छन्।
— बाढीबाट दुई गाविस प्रभावित भएका छन्।
— आगलागीबाट बीस घर प्रभावित भएका छन्।
चक्काजामले गर्दा कर्मचारीहरू पैदलै अफिस जानुपर्ने भएको हो, बाढीले दुई गाविसका खेतबारीमा पानी भरिएको हो र आगलागीबाट बीस घर खरानी भएका हुन्। तीन किसिमका यति फरक अवस्थाका लागि प्रयोग भएको 'प्रभावित' शब्दले वस्तुतः कुनै पनि अवस्थाको निश्‍चित चित्र उतार्न सकेको छैन।

• बम विस्फोटका कारण विद्यालय भवन क्षतिग्रस्त भएको छ।
'क्षतिग्रस्त' शब्दले विद्यालय पूरै भत्केको, एउटा भित्तामा प्वाल परेको, प्लास्टर उप्केको अथवा झ्यालका सीसाहरू फुटेको जुनसुकै अवस्थालाई जनाउँछ। यो पनि स्पष्‍ट अर्थ नबुझाउने शब्द हो।

• गैरकानूनी क्रियाकलापमा लागेका कारण ऊ दण्डित भयो।
'गैरकानूनी' शब्दले सार्वजनिक ठाउँमा होहल्ला गर्नु र ५१ जनाभन्दा बढी जन्ती लैजानुदेखि जालसाजी, कुटपीट, अपहरण, मानव बेचबिखन र हत्यासम्मलाई बुझाउँछ। यहाँ के बुझ्ने?

प्रजातान्त्रिक, अप्रजातान्त्रिक, अभिवृद्धि, विकास, दुरवस्था, प्रगति जस्ता थुप्रै शब्द छन् जसले वास्तवमा कुनै निश्‍चित तहको र स्पष्‍ट अर्थ व्यक्त गर्दैनन्। त्यसैले कि यस्ता शब्दको प्रयोगै नगर्ने, नत्र भन्न खोजेको कुरा तुरुन्तै स्पष्‍ट पार्ने गर्नुपर्छ।

सर्वनामको प्रयोगमा पनि होशियारी उत्तिकै जरूरी छ:

• नेपालको फूटबल टिम हिजो जापान प्रस्थान गर्‍यो। उनीहरू सबैले यसपालि रातो ज्याकेट लगाएका थिए।
'उनीहरू' भनेको को ? फूटबल टीम एउटा हो, त्यसलाई उनीहरू भन्न मिल्दैन। भन्नुपर्छ― 'टीमका सबै सदस्यले...'


म ताक्छु मूढो, बन्चरो ताक्छ घुँडो' हुन पुग्ला, सतर्क रहनुहोस्



• भित्तामा हरिबहादुरको तस्विर टाँगिएको थियो जसबाट मैले अघिल्लो हप्‍ता दुई हजार रुपैयाँ लिएको थिएँ।
कसबाट दुई हजार रुपैयाँ लिएको ? हरिबहादुरबाट कि तस्विरबाट ? यस वाक्यले त तस्विरबाट लिएको भन्ने अर्थ पो बुझाउँछ!

• क्लबले बर्सेनी तटबन्ध मर्मत गर्ने गरेकाले गाउँलेहरू आजसम्म बाढीबाट सुरक्षित छन्। भविष्यमा पनि यो जरूरी छ।
'यो'भनेको के? भन्नुपर्छ ― भविष्यमा पनि यस्तो भइरहनु / तटबन्धको मर्मत भइरहनु जरूरी छ।

• उनले फ्रेमबाट तस्विर निकाले र त्यो हरिलाई दिए।
'त्यो' भनेको के ? फ्रेम कि तस्विर?

• जंगलमा एउटा हरिन र एउटा मुजुर देखिए। श्यामले भन्यो ― आहा, यो कति राम्रो रहेछ।
'यो' भनेको के? हरिन कि मुजुर ?

• पार्टी सभापतिले हामीले अनुशासित भएर पार्टीको नीति बमोजिम काम गर्नुपर्ने बताउनुभयो।
वक्ताले आफ्नै पार्टीका कार्यकर्तालाई सम्बोधन गर्दै 'हामीले' भनेका हुन्। तर यस वाक्यले चाहिं यो लेख्‍ने व्यक्ति अर्थात् रिपोर्टर(हरु) ले नै अनुशासित भएर उनको पार्टीको नीति बमोजिम काम गर्नुपर्ने भन्ने अर्थ बुझाउँछ। (सही अर्थ बुझाउन वाक्यको पुनर्लेखन गर्नुहोस्।)

विशेषणले अपठ्यारोमा पार्न सक्छ, अतिरिक्त सावधानी अपनाउनुहोस्:

• बलरामले दर्जनौं चेलिबेटी भारत लगेर बेचिसकेको छ । ऊ सजाय दिन लायक व्यक्ति हो।
'सजाय दिन लायक' होइन, 'सजाय पाउन लायक'।

• उसको उत्तेजित भनाइले अरूलाई रिस उठायो।
भनाइ निर्जीव वस्तु भएकाले त्यो 'उत्तेजित' हुन सक्दैन। भन्नुपर्छ― 'उसको उत्तेजनापूर्ण भनाइले...'

• श्यामको घर वराहक्षेत्रबाट दुई दिन टाढा छ।
दूरीलाई दिनमा नापिंदैन। त्यसैले भनौं ― '...पैदल हिंड्दा दुई दिनको बाटोमा छ।'


निश्‍चित र स्पष्‍ट अर्थ नबुझाउने शब्दबाट जोगिनुहोस्



• संगठनको तीनदिने प्रथम राष्ट्रिय भेला हिजो शुरु भयो।
यस वाक्यले संगठनका राष्ट्रिय भेलाहरू विभिन्न थरिका हुँदा रहेछन् जसमध्ये 'तीनदिने' राष्ट्रिय भेला चाहिं पहिलो चोटि भएको रहेछ भन्ने अर्थ बुझाउँछ। यसबाट बच्न वाक्यबाट 'तीनदिने' शब्द हटाएर अर्को वाक्यमा 'भेला तीन दिनसम्म चल्नेछ' भन्नु ठीक हुन्छ।

• उहाँले तथाकथित गुण्डागर्दीको भर्त्सना गर्नुभयो।
'तथाकथित'शब्दले भन्न त भनिन्छ तर त्यस्तो होइन वा प्रमाणित भइसकेको छैन भन्ने अर्थ बुझाउँछ। जे हुँदै होइन वा प्रमाणित भएकै छैन त्यसको भर्त्सना किन?

• मदन पुरस्कार विजेता उपन्यासकार कृष्ण धरावासीले कविता वाचन गर्नुभयो।
प्रतियोगिता जितेर पुरस्कार पाएको अवस्थामा मात्र 'विजेता' भन्न सुहाउँछ। कदर वा सम्मानस्वरूप दिइने पुरस्कार चाहिं जितिने होइन, पाइने कुरा हो। त्यसैले 'मदन पुरस्कार प्राप्‍त उपन्यासकार...' भन्नु ठीक हुन्छ।

• दैवी प्रकोपबाट पीडित जनताले पर्याप्‍त राहत पाउन सकेनन्।
'दैवी प्रकोप' होइन, प्राकृतिक प्रकोप भन्नु राम्रो। 'दैवी प्रकोप' को अर्थ देउता वा ईश्‍वरको प्रकोप हो। बाढी, पहिरो, सुख्खा, भुइँचालो आदि प्राकृतिक प्रकोप हुन्। तिनलाई देउता अथवा ईश्‍वरसँग लगेर नजोडौं।

• कुखुराजन्य व्यवसायबाट उसले ठूलो कमाइ गर्‍यो।
'जन्य' को अर्थ उत्पन्न भएको वा पैदा हुने हो। अण्डा, चल्ला, मासु आदि कुखुराजन्य होलान् तर व्यवसाय कुखुराजन्य हुँदैन। त्यो कुखुरासँग सम्बन्धित मात्र हुन्छ। त्यसैले यहाँ 'कुखुरा सम्बन्धी' भन्नु राम्रो हुन्छ। 'कुखुरापालन' मात्रले पनि धेरै कुरा समेट्न सक्छ।
'यौनजन्य व्यवहार','मदिराजन्य पदार्थ','सुर्तीजन्य वस्तु' जस्ता प्रयोगबाट पनि बच्नु जरुरी छ।

• शिक्षाको स्तर कसरी बढाउने भन्ने कुरा चिन्ताजनक छ।
— प्रतिवर्ष चेलिबेटी बेचबिखन बढ्दै जानु चिन्तनीय विषय बनेको छ।
'चिन्ताजनक' को अर्थ हो ― चिन्ता उत्पन्न गर्ने। र, 'चिन्तनीय' को अर्थ हो ― चिन्तन गर्न जरूरी। एउटाको सम्बन्ध चिन्तासँग छ भने अर्काको चिन्तनसँग। माथिका वाक्यहरू मध्ये पहिलोमा 'चिन्तनीय' र दोस्रोमा 'चिन्ताजनक' भन्नु उपयुक्त हुन्छ।


हिसाबले कहिलेकाहीं नराम्रोसँग झुक्याउँछ, होश गर्नुहोस्



• संस्थाले आशातीत प्रगति गर्न सकेको छैन।
'आशातीत' को अर्थ हो ― जति आशा वा अपेक्षा गरेको हो त्यसभन्दा वढी। यस वाक्यले चाहिं आशा गरिए जति पनि प्रगति गर्न सकेन भन्न खोजेको छ। त्यसका लागि 'आशातीत' को ठाउँमा 'आशानुरूप' भन्नुपर्छ।

• नेताहरूका अस्पष्‍ट कुराले जनता गुमराहमा परेका छन्।
'गुमराह' शब्द विशेषण हो र यसको अर्थ हो ― जसको बाटो हराएको छ वा बेपत्ता भएको छ। 'कुइराको काग' भने जस्तै । कोही गुमराह हुन सक्छ वा कसैलाई गुमराह बनाउन सकिन्छ। तर कोही गुमराहमा पर्न सक्दैन र कसैलाई गुमराहमा पार्न पनि सकिंदैन किनभने गुमराह भनेको कुनै भाँडो, ठाउँ वा अवस्था होइन। त्यसैले भन्नुपर्छ '...जनता गुमराह भएका छन्' वा '...जनतालाई गुमराह बनाएका छन्।'

• दुवै मृतकहरूले पालैपालो उनको बलात्कार गरेका थिए।
मरिसकेकोलाई मात्र मृतक भनिन्छ। स्पष्‍ट छ, मृतकले कहिल्यै बलात्कार गर्न सक्दैन।

• म मृतात्माको चिरशान्तिको कामना गर्दछु।
आत्माको सिद्धान्त अनुसार शरीर मर्छ तर आत्मा कहिल्यै मर्दैन। त्यसैले मृतात्मा (मृत आत्मा) शब्द नै हुँदैन। भन्नुपर्छ ― 'दिवंगत (स्वर्ग गएको) आत्माको।'

हिसाबले कहिलेकाहीं नराम्रोसँग झुक्याउँछ, होश गर्नुहोस्:

• साउनको पहिलो हप्‍ता आँपको भाउ प्रतिकिलो ४० रुपैयाँ थियो। दोस्रो हप्‍ता ५० प्रतिशत बढेर ६० रुपैयाँ पुग्यो। तेस्रो हप्‍ता ५० प्रतिशत घटेर फेरि ४० रुपैयाँमा आइपुगेको छ।
कुरो मिलेन। ४० रुपैयाँमा ५० प्रतिशत बढेर ६० रुपैयाँ भएको त ठीक हो, तर ६० रुपैयाँमा ५० प्रतिशत घट्दा ३० रुपैयाँ हुन्छ, ४० रुपैयाँ होइन।

• बैंकले कर्जा ब्याजदरमा दुई प्रतिशत वृद्धि गरी १० बाट १२ प्रतिशत पुर्‍याएको छ।
यहाँ पनि कुरो मिलेन। कर्जा ब्याजदरमा दुई प्रतिशत होइन, २० प्रतिशत वृद्धि भएको हो। साबिकको १० प्रतिशतमा २० प्रतिशत थप्दा मात्र १२ प्रतिशत हुन्छ।

• प्रति किलो १०० रुपैयाँ पर्ने अनारको भाउ एक महीनामै दुई गुणा वढेर २०० रुपैयाँ भएको छ।
गलत ! १०० रुपैयाँको दुई गुणा भनेको २०० रुपैयाँ हो। १०० मा २०० बढ्दा (थपिंदा) ३०० रुपैयाँ हुन्छ। भन्नुपर्छ― 'प्रति किलो १०० रुपैयाँ पर्ने अनारको भाउ एक महिनामै दोब्बर भएको छ।'
ख्याल गर्नोस् ― 'दुई गुणा बढ्नु' भनेको तीन गुणा बराबर हुनु हो,'चार गुणा वढ्नु' भनेको पाँच गुणा बराबर हुनु हो।

• प्रति कित्ता दुई हजार रुपैयाँ पर्ने शेयरको भाउ एक महीनामै चार गुणा घटेर ५०० रुपैयाँ भएको छ।
झन् गलत! दुई हजारको चार गुणा भनेको आठ हजार हो। दुई हजारमा आठ हजार कसरी घट्न सक्छ?
ध्यान दिनोस्― 'गुणा' कहिल्यै घट्दैन, जहिले पनि बढ्छ मात्र।

लक्षित श्रोताको ख्याल नगरिएका र सन्दर्भहीन तुक्का गाँसिएका वाक्य काम लाग्दैनन्:

• देशको राजधानी काठमाडौंमा यसै हप्‍ता जनजातिहरूको राष्ट्रिय सम्मेलन हुँदैछ।
— गत वर्ष उनले संसारको सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको आरोहण गरे।
नेपाली श्रोतालाई काठमाडौं देशको राजधानी हो अथवा सगरमाथा संसारको सर्वोच्च शिखर हो भनेर चिनाइरहनु जरूरी छैन।


निश्‍चित र स्पष्‍ट अर्थ नबुझाउने शब्दबाट जोगिनुहोस्



• हामी आन्दोलनको ज्वारभाटा सृजना गर्नेछौं।
— प्रजातन्त्रको रक्षा गर्नु सिसिफसको प्रयास सिद्ध भएको छ।
भूपरिवेष्ठित देशका बासिन्दालाई 'ज्वारभाटा'को जंजालमा फँसाउनु ठीक होइन। 'सिसिफसको प्रयास' पनि आम नेपालीका निम्ति नबुझिने पहेली हो।

• काठमाडौंको बालुवाटारमा केन्द्रीय कार्यालय रहेको नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर चारदिने भ्रमणका लागि हिजो चीनतर्फ लाग्नुभयो।
— देशको अन्नभण्डार मानिने चितवनमा सरकारी स्कूलहरूको अवस्था दयनीय छ।
'काठमाडौंको बालुवाटारमा केन्द्रीय कार्यालय रहेको' र 'देशको अन्नभण्डार मानिने' वाक्यांशहरु सन्दर्भहीन छन्। यी वाक्यमा तिनको कुनै काम छैन।

वाक्य जस्तै उपवाक्यको पनि क्रियापदसँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध वा अन्वय हुनुपर्छ। उपवाक्यलाई बीच बाटामै अलपत्र छाडेर हिंड्ने रोगबाट बच्नुहोस्:

• यो पुस्तिका पढ्ने मात्र होइन यसमा लेखिएका कुरालाई व्यवहारमा उतार्नु पनि पर्छ।
'यो पुस्तिका पढ्ने मात्र होइन' उपवाक्यको क्रियापदसँग सम्बन्ध नहुनाले त्यो अलपत्र परेको छ। वाक्यलाई यसरी पुनर्लेखन गर्न सकिन्छ:

क. यो पुस्तिका पढेर मात्र हुँदैन यसमा लेखिएका कुरालाई व्यवहारमा उतार्नु पनि पर्छ।
ख. यो पुस्तिका पढ्ने मात्र होइन यसमा लेखिएका कुरालाई व्यवहारमा उतार्ने पनि गर्नुपर्छ।

• पहिले गाउँमा अधिकारका कुरा उठाउन नपाइने र केही बोलेमा ठूलाठालुहरूबाट दण्डित हुनुपर्थ्यो।
'… कुरा उठाउन नपाइने' उपवाक्य क्रियापद नभएर टुहुरो बनेको छ। भन्नुपर्छ ― 'कुरा उठाउन पाइँदैनथ्यो र...'

• उहाँले ऐन बनेर मात्र हुँदैन त्यसलाई लागू गर्न जनता स्वयं अग्रसर हुनुपर्ने बताउनुभयो।
'ऐन बनेर मात्र हुँदैन' उपवाक्य बेवारिसे भएको छ। वाक्य ठीक पार्न दुइटा विकल्प हुन सक्छन्:

क. उहाँले ऐन बनेर मात्र हुँदैन त्यसलाई लागू गर्न जनता स्वयं अग्रसर हुनुपर्छ भन्नुभयो।
ख. उहाँले ऐन बनेर मात्र नहुने त्यसलाई लागू गर्न जनता स्वयं अग्रसर हुनुपर्ने बताउनुभयो।
कार्यको उत्पत्ति कारणबाट हुन्छ। जुन कुरो कारण नै होइन त्यसलाई कारण ठानेर अथवा कारण जस्तो बनाएर प्रस्तुत नगर्नुहोस्:

• नेपाल भूपरिवेष्ठित राष्ट्र भएकाले यसको साक्षरता प्रतिशत न्यून छ।
भूपरिवेष्ठित हुनु साक्षरता न्यून हुनुको कारण हुन सक्दैन। हुने भए स्विट्जरल्याण्डको साक्षरता पनि नेपालकै हाराहारीमा हुनुपर्थ्यो।


शब्दको अर्थ के हो, ठीकसँग बुझेर मात्र प्रयोग गर्नुहोस्। नाम होस् वा विशेषण, अर्थ नबुझी प्रयोग गर्दा अनर्थ हुन सक्छ



• दुग्धेश्‍वर महादेवस्थान हुँदै खनिएकाले यस सडकको नाम 'लोकभक्त दुग्धेश्‍वर मार्ग' राखिएको छ।
कारण अपूर्ण छ। दुग्धेश्‍वर महादेवस्थान मात्र कारण भए सडकको नाम 'दुग्धेश्‍वर मार्ग' मात्र हुनुपर्थ्यो। 'लोकभक्त' कहाँबाट आयो?

• ईश्‍वरप्रतिको आस्था र विश्‍वासले नेपालीलाई दासतातर्फ उन्मुख गराएको छ।
ईश्‍वरप्रति आस्था राख्‍नु दासतातर्फ उन्मुख हुनुको कारण हुन सक्दैन। स्वतन्त्रताका लागि लड्ने गान्धीजस्ता व्यक्ति वा भारत, अमेरिका जस्ता मुलुकले ईश्‍वरमाथिको आस्था परित्याग गरेर त्यस्तो आन्दोलन थालेका होइनन्।
कारण मात्र होइन, यस वाक्यले प्रस्तुत गरेको परिणाम पनि भ्रान्तिकारी छ। नेपालीहरू दासतातर्फ उन्मुख नै हुन् त?

शब्दलाई ठीक ठाउँमा नराख्दा अर्थ र आशय उल्टोपाल्टो हुन सक्छ। जुन शब्दको जससँग सम्बन्ध छ उसलाई त्यसैको नजिक लगेर राख्‍नुहोस्:

• त्यो तस्वीर उसले आफ्नो कार्यालयमा १० हजार रुपैयाँमा किनेर राखेको थियो।
तस्वीर कार्यालयमा किनेको होइन, त्यहाँ राखेको मात्र हो। भन्नुपर्छ ― त्यो तस्वीर उसले १० हजार रुपैयाँमा किनेर आफ्नो कार्यालयमा राखेको थियो।

• सो अवसरमा अनेकौं बीबीसीका पत्रकार काठमाडौं आइपुगेका थिए।
बीबीसी अनेकौं छैनन्। त्यसैले 'अनेकौं बीबीसीका पत्रकार' होइन, 'बीबीसीका अनेकौं पत्रकार।'

• ऊ निन्याउरो अनुहार पारेर बसेको थियो।
निन्याउरो अनुहार के पारेर बसेको? भन्नुपर्छ ― अनुहार निन्याउरो पारेर बसेको।

• कानून अनुसार जसले घूस दिन्छ उसले पनि सजाय पाउनेछ।
कानून अनुसार घुस दिइँदैन किनभने घूस दिने कानून नै हुँदैन। भन्नुपर्छ ― जसले घूस दिन्छ उसले पनि कानून अनुसार सजाय पाउनेछ।

• पोखरा जान तयार भैसकेपछि विनीताले रामलाई भनिन्― आज मुग्लिनमा चक्काजाम छ रे।
विनीता पोखरा जान तयार भएकी होइनन्। त्यसैले भन्नुपर्छ― 'पोखरा जान तयार भैसकेपछि रामलाई विनीताले भनिन्...'


भन्न चाहेको भन्दा फरक आशय ध्वनित हुन सक्छ, ख्याल गर्नुहोस्



• चक्रकोषबाट स्वास्थ्य केन्द्रमा सुत्केरी हुन आएका १० जना महिलाले ऋण लिएका छन्।
महिलाहरू चक्रकोषबाट स्वास्थ्य केन्द्रमा सुत्केरी हुन आएका होइनन्। भन्न खोजिएको हो ― स्वास्थ्य केन्द्रमा सुत्केरी हुन आएका १० जना महिलाले चक्रकोषबाट ऋण लिएका छन्।

• एउटा अजङ्गको भोटे कुकुर सुरक्षा गार्ड झैं पुच्छर हल्लाउँदै गेटमा उभिएको थियो।
सुरक्षा गार्डले पुच्छर हल्लाउँदैन। भए पो हल्लाउनु ? हास्यास्पद स्थितिबाट जोगिन 'सुरक्षा गार्ड झैं'लाई 'पुच्छर हल्लाउँदै' पछि लगेर राख्‍नुहोस्।

• स्वास्थ्यमन्त्रीले पशुहरूमा कृत्रिम गर्भधारण गराएपछि जन्मने सन्तान बढी स्वस्थ हुने विश्‍वास व्यक्त गर्नुभयो।
स्वास्थ्यमन्त्री स्वयंले पशुहरूमा कृत्रिम गर्भधारण गराउने होइन। सम्भावित अनर्थबाट बच्न 'स्वास्थ्यमन्त्रीले' लाई 'विश्‍वास' पछि लगेर राख्‍नुहोस्।

• 'अबको आधा घण्टामा रूस र जर्जियाबीच चर्किंदो युद्ध, नेपालमा कोशी नदीको बाढीले हजारौं विस्थापित, गौरमा आगलागी भएर २० घर खरानी, वाईसीएल र युथ फोर्सबीचको भिडन्तमा चार जनाको मृत्यु लगायत...सुन्न सक्नुहुनेछ।'

वाक्यको अन्त्यमा रहेको क्रियापद नसुनुन्जेल सबै घटना 'अबको आधा घण्टामा' हुन लागेका हुन् कि जस्तो लाग्छ! क्रियापदलाई 'आधा घण्टामा' सँगै राख्‍ने गरी वाक्यको पुनःसंगठन गरेर त्यसबाट जोगिन सकिन्छ।

नेपाली महिलाको माओवादी विद्रोहमा सहभागिताको प्रसंग समेटेको चलचित्र वुमन रिबेलको ट्रेलर हेर्दा लाग्यो पन्ध्र सोह्र वर्षमा हातमा कलमको सट्टा बन्दुक समाएर नानीहरुले भविष्यलाई नै निशानामा राखेका हुन भनिन्छ, महिलाहरु धेरै सहनशिल हुन्छन् । महिलाले विद्रोह गरे भने त्यसले तत्काल परिणाम दिन्छ । त्यसैले त पुरुषले चाहे महिना दिन महिलाले चाहे एकै छिन भनिन्छ । नेपाली महिलाले व्यवस्थाका विरुद्ध हतियार उठाएको पछिल्लो उदाहरण हो माओवादी विद्रोह । त्यसमा धेरै महिलाको निशानामा पुरुष परे । सरकार र उसका निकायमा काम गर्ने कर्मचारीहरु परे । तर अन्तत महिला हुन या पुरुष हतियार उठाउनेको निशानामा उनीहरुको भविष्य नै परेको देखियो । निशाना बुमर्याड बन्यो आफ्नै भविष्यलाई छेड्यो महिलाको निशानाले । न त पुरुषकोले नै बचायो आफ्नो भविष्यलाई । अनमिनले अयोग्य भनेर शिविरबाट निकाल्यो माओवादी लडाकु बनेका कम उमेरदारलाई । ।


महिलालाई युद्धबाट टाढै राख्ने सनातन समाजको पौराणिक र परम्परागत पक्ष भएपनि नेपाल एकीकरणको अभियानमा महिलाले सुत्केरी नभनेको इतिहास छ । माओवादीले गरेको विद्रोहमा पनि महिलाले महिला भनेनन् । बन्दुक समातेर निस्के । उमेर, परिवार अनि जवानी भनेनन् ।

मेरो करिअर पत्रकारिता होइनजस्तो लाग्छ

मेरो करिअर पत्रकारिता होइनजस्तो लाग्छ । मात्रै 'रोटी' हो जस्तो लाग्छ । किन हो कुन्नि अझै पनि आफ्नो करिअर लेखनलाई बनाऊँ भन्छु । कमसेकम लेखनमा 'रोटी'को पछि दगर्नु त पर्दैन । विडम्बना ! हामीजस्ता पहुँच र सिकारु लेखनमा रोटी पाक्दैन । यही हो, तीतो सत्य ।
जैदीले बुसलाई जुत्ता हानेदेखि मनमा नजानिदो लोभ र चुनौती पलाएको छ, पत्रकारिता भन्ने चिजमा । खासमा हामीले कहाँनेर गर् यौं पत्रकारिता ? कति लेखे होलान्, यिनले इराकी जनताका सपनाका पक्षमा र बुसका खिलाफमा समाचार ? मलाई थाहा छैन । तर उनले लेखेका कुरा पुर् याउने संचारमाध्यम सीएनएन र बीबीसीजस्ता संसारभर जानेखाले थिएनन् । जहिल्यै जैदीले सम्प्रेसन गरेका कुरा थोरै मान्छेकहाँ पुगे । अझ भनौं बुसकहाँ पुग्दै पुगेन .
उनले लेख्दैआएका समाचार र कलममा तागत नभएर उनले जुत्ता हानेका होइनन् । पत्रकारले जुत्ताले हान्न हुन्छ या हुन्न ? त्यो छुट्टै बहसको विषय होला । तर जैदीले हानेको जुत्ता र इराकी जनतामाथि बुसले गरेको बर्बरतामाथि तुलना हुन सक्तैन । जतिपालि हाने पनि त्यो थोरै हुन्छ ।
हामीले नेपाल र नेपालीको नाउँमा पत्रकारिता भन्दा पनि कि 'पार्टीकारिता' गर् यौं कि त 'रोटीकारिता' । पार्टीकारिता भन्दा पनि संकटकालताका नेपालको रोटीकारिता सबैभन्दा उदेकलाग्दा थिए ।
जसले अमेरिकी सेनाका बुटमुनि आफ्ना सिन्दुर बगाए । आफ्ना सपना र रहर चढाए । आफ्नो जीवन र सन्तानका भविष्य पनि गुमाए । आफूले टेकेको जमीन र आफू जन्मेको भूमिमा विदेशी सेनाका इशारामा िहंड्न बाध्य भए । बलात्कृत भए । मारिए । ती सारा इराकी जनताका नाउँमा बुसलाई जुत्ता हान्नु नाजायज थिएन । निर्दोष इराकी जनताका आक्रोश र सपनाका बदला बुसलाई नहानेर जैदीले बुट को बुसको बाउलाई हानून् ?
जैदी ! तिमीजस्तै हुन नसके पनि तिम्रो नाम जपिरहनेछौं । नेपालको अस्तित्वमाथि विदेशीहरुले गिद्दे नजर लगाइरहँदा पनि, मुलुकमै थिचोमिचो भइरहँदा पनि 'रोटीकारिता' र 'पार्टीकारिता' गरिरहेका छौं ।
जे भए पनि जैदी स्वीकार सलाम । जैदी सलाम ।

राप्रपा नेपालले गरेको बन्दको

जो पायो त्यहिले बन्द गर्देमा जनताले चपचाप मान्ने बाला छैनन भन्ने आजको बन्दले देखाएको छ । यदि तोडफेडको आतंक नहने हो भने त जस्तोसकै ठलो पाटिभनाउदाले बन्द गरे पनि यस्तै हने होला । तर के गर्न तोडफेड हन्छ अनि त्रास र आतंकले नै बन्द हन्छ ।s्रान्तिकारी जनवादी मोर्चाले आह्ान गरेको आजको बन्दको त उपत्यकामा प्रभाव देखिएन हेनहोस तलको फोटो ले बताउदछ ।

नेपालीहरुले आन्दोलन

नेपालीहरुले देखाउने र गर्ने आन्दोलन यसलाई तपाइ हामी हरु ले निश्पक्ष विचारले हेर्ने हो भने आखीर त्यो टक को के गल्ति थियो ह निजीव वस्तलाई जलाएर के पाए होलान ति आक्रसीत समहले गनछ भने समस्या कहा बाट आयो र कसरी हन्छ यस्तो परिस्थिती सो बारेमा कसैको ध्यान गएको पाइदैन स सो बारे तथ्थपण र अहिलेको लोकतन्त्रमा यस्ता प्रकारका घटना हन नदिने बाचा दिलाउनछ है हामीहरु ज्स्था सक्षयम नेतृत्वले ।

डिसेम्बर १२ अर्थात माउन्टेन डे

ँजलवायु परिवर्तनलाई रोकौ प्रकृतिलाई वचाऔ” भन्ने मुल नाराका साथ जलवायु परिवर्तन संम्वन्धी कोपनहेगन सम्मेलनको पुर्व सन्ध्यामा २०६६ मंसिर १९ गते शुक्रवार काठमाण्डौंको भृकुटीमण्डप देखि वसन्तपु्र सम्म युवा जागरण नेपाल यान द्धारा आयोजित वातावरण वचाऊ र् याली कार्यक्रमका केहि दृश्यहरु । जर्मनिको राजधानी डेनर्माकमा जलवाय सम्वन्धि सम्मेलन भइरहेको बेला हाम्रो नेपाल मा यसरी मनाइयो

जनयुद्धको पन्ध्रौ बार्षिक उत्सब र नवौं सेना स्थापना दिवस

म्ााओवादी जनयुद्धको पन्ध्रौ बार्षिक उत्सब र नवौं सेना स्थापना दिवस मनाउने क्रममा माओवादीको जनमुक्ति सेना स्पोट्स क्लबले खेलकुद आयोजना दशरथरंगशालामा गरेको थियो सो कायक्रमा का प्रमुख अतिथि प्रचण्ड हुनुहुन्थो ।
ठिक एक बजे कायक्रम सुरु हुने भने पनि अध्यक्ष पुष्प कमल दाहाल सरकारी नम्बर प्लेट अंकित गाडिमा दुई बजे दशरथ रंगशालामा प्रवेश गरेभने उनका सहयोगीहरु आफ्नै पाटीको नम्बरप्लेट भएका गाडीमा आए ।
जताततै लहरले राखिएका झण्डाले सुन्दरता थपेको भय पनि खेलकुदका पोष्टरले त्यसमाथि अझ सुन्दरता थपेको पाइन्थो ।
अध्यक्ष प्रचण्ड आफ्ना कायकताका साथ सो मैदानमा प्रवेश के गरेका थिए उनका सहयोगिहरुले स्वागतको माहौल चिच्चाहट बनाएको थियो ।
सो स्थानमा झण्डाले झकीझकाउ का साथ सुन्दरता दिएको थियो भने दर्शकबदिर्घाे मा ठाउको अभाव हुने अवस्था पनि रहेको थियो जो रंगशालामा । प्रचण्डको प्रवेश पश्च्यात राष्टिय गानले स्वागत पारेका थिए सास्कृतिक टोलीले । जात्तिय र वर्गीय आन्दोलनमा गएको माओवादी पार्टी ले विभीन्न जात जातिका संगीत र नाच देखाउनमा पनि पछि परेन । एकताका संगीतल र अध्यक्ष दाहालको भाषणले सााचैनै माओवादीको बोलिमा लगाम लागेको जस्तो देखिन्थ्यो । जो अध्यक्षको भाषण बाट स्प्रष्ट पार्न सक्ने अवस्थामा रहेको पाइन्यो ।

२०५२ साल फागुन १ मा थालेको राजत्रन्त्रको अन्त्य शान्ति र सुशासन संविधान निर्माण जस्ता विभीन्न माग राखेर सुरुगरेको उक्र आन्दोलनको क्रममा नेपाली आमाका १५ हजार व्यक्तिले ज्यानको बाजी लगाएर सफल भएको माओवादीको उक्त आन्दोलन पश्चात थुप्रै उतार चढाव भएको पाइन्छ । बार्तामा आएपछि आफ्ना हतियार सयुत्त राष्ट संघको सहकार्यमा क्यान्टोमेन्टमा थन्काएर राजनितीक हिसाबले संविधानसभाको चुनावमाफत नेपाल कम्युष्ट पार्टी माओवादी पहिलो बिजेत बनेछ चुनावमा । चुनावको जीताइ पछाडि प्रमुख राजनीतिक दलका श्रपले चिनीउको नेकपा माओवादी छ महिने सरकार चलाएको थियो । अहिले सडकमा उत्रेका छ । सडक बाटैनै शान्तिपूर्ण हिसाबले आन्दोलनमा उत्रको माओवालीले अहिलेको सरकारमा भएका र अन्य राजनितीक पार्टी का नेताहरुले नकारात्मक सोच परिवर्तन हुनु शान्तिको पक्षमा हुन र जेष्ट १४ मा संविधान निर्माण गर्ने पक्षम रहेको चाहान्छ नेपाल कम्युष्ट पार्टी माओवादीले को धारणा रहेको करा बताउछन अध्यक्ष दाहाल । अहिले सरकारमा रहेका माओवादीको खेलकुद विभागले आयोजना गरेको राष्टिय पीएलए उक्त खेलमा सुरक्ष निकाइयका तीनै टोलीले भाग नलीदा खीन्न रुपमा देखीएका छौ हाम्रो महान पार्टी माओवादी भन्ने कुरा बताउछन अध्यक्ष दाहाल । यो हीहरुले आयोजना गरेको खेल सद्भावपूर्ण र एक आपसमा बैचारीक सम्बन्ध कायम गर्नको लागी र खेलमा पनि राजनीतिक गरेको ले सरकारमा बसेका पार्टी का नेताहरुले खेलकुदमा पनि राजनीती देख्ािएको ले हामी ले हिजाको तृप्तता विसीनको लागी यो खेल आयोजना गरेका हौ पीएलएका अध्यक्ष सन्तकुमार दराइ यसो भन्दछन नेपाली सेनाले आन्तरिक व्यवस्था जनाएको र नेपाल प्रहरी र शसस्त्र प्रहरी बलले माथिको आदेश नभएको ले खेल्नलाइ नहुने जनाएको छ । सुरक्षा निकायका टोलीले भाग नलिएपछि पीएलए प्रतियोगीता एन्फा यु १६ र सहिद स्मृति क्लबले भाग लिने छन । माओवादीको पाच विकास क्षेत्र र पीएलएका दुई टोली बिच प्रतिस्पदा हुने छ ।

म्ााओवादी जनयुद्धको पन्ध्रौ बार्षिक उत्सब र नवौं सेना स्थापना दिवस मनाउने क्रममा माओवादीको जनमुक्ति सेना स्पोट्स क्लबले खेलकुद आयोजना दशरथरंगशालामा गरेको थियो सो कायक्रमा का प्रमुख अतिथि प्रचण्ड हुनुहुन्थो ।
ठिक एक बजे कायक्रम सुरु हुने भने पनि अध्यक्ष पुष्प कमल दाहाल सरकारी नम्बर प्लेट अंकित गाडिमा दुई बजे दशरथ रंगशालामा प्रवेश गरेभने उनका सहयोगीहरु आफ्नै पाटीको नम्बरप्लेट भएका गाडीमा आए ।
जताततै लहरले राखिएका झण्डाले सुन्दरता थपेको भय पनि खेलकुदका पोष्टरले त्यसमाथि अझ सुन्दरता थपेको पाइन्थो ।
अध्यक्ष प्रचण्ड आफ्ना कायकताका साथ सो मैदानमा प्रवेश के गरेका थिए उनका सहयोगिहरुले स्वागतको माहौल चिच्चाहट बनाएको थियो ।
सो स्थानमा झण्डाले झकीझकाउ का साथ सुन्दरता दिएको थियो भने दर्शकदिर्घाे मा ठाउको अभाव हुने अवस्था पनि रहेको थियो जो रंगशालामा । प्रचण्डको प्रवेश पश्च्यात राष्टिय गानले स्वागत पारेका थिए सास्कृतिक टोलीले । जात्तिय र वर्गीय आन्दोलनमा गएको माओवादी पार्टी ले विभीन्न जात जातिका संगीत र नाच देखाउनमा पनि पछि परेन । एकताका संगीतल र अध्यक्ष दाहालको भाषणले सााचैनै माओवादीको बोलिमा लगाम लागेको जस्तो देखिन्थ्यो । जो अध्यक्षको भाषण बाट स्प्रष्ट पार्न सक्ने अवस्थामा रहेको पाइन्यो ।

२०५२ साल फागुन १ मा थालेको राजत्रन्त्रको अन्त्य शान्ति र सुशासन संविधान निर्माण जस्ता विभीन्न माग राखेर सुरुगरेको उक्र आन्दोलनको क्रममा नेपाली आमाका १५ हजार व्यक्तिले ज्यानको बाजी लगाएर सफल भएको माओवादीको उक्त आन्दोलन पश्चात थुप्रै उतार चढाव भएको पाइन्छ । बार्तामा आएपछि आफ्ना हतियार सयुत्त राष्ट संघको सहकार्यमा क्यान्टोमेन्टमा थन्काएर राजनितीक हिसाबले संविधानसभाको चुनावमाफत नेपाल कम्युष्ट पार्टी माओवादी पहिलो बिजेत बनेछ चुनावमा । चुनावको जीताइ पछाडि प्रमुख राजनीतिक दलका श्रपले चिनीउको नेकपा माओवादी छ महिने सरकार चलाएको थियो । अहिले सडकमा उत्रेका छ । सडक बाटैनै शान्तिपूर्ण हिसाबले आन्दोलनमा उत्रको माओवालीले अहिलेको सरकारमा भएका र अन्य राजनितीक पार्टी का नेताहरुले नकारात्मक सोच परिवर्तन हुनु शान्तिको पक्षमा हुन र जेष्ट १४ मा संविधान निर्माण गर्ने पक्षम रहेको चाहान्छ नेपाल कम्युष्ट पार्टी माओवादीले को धारणा रहेको करा बताउछन अध्यक्ष दाहाल । अहिले सरकारमा रहेका माओवादीको खेलकुद विभागले आयोजना गरेको राष्टिय पीएलए उक्त खेलमा सुरक्ष निकाइयका तीनै टोलीले भाग नलीदा खीन्न रुपमा देखीएका छौ हाम्रो महान पार्टी माओवादी भन्ने कुरा बताउछन अध्यक्ष दाहाल । यो हीहरुले आयोजना गरेको खेल सद्भावपूर्ण र एक आपसमा बैचारीक सम्बन्ध कायम गर्नको लागी र खेलमा पनि राजनीतिक गरेको ले सरकारमा बसेका पार्टी का नेताहरुले खेलकुदमा पनि राजनीती देख्ािएको ले हामी ले हिजाको तृप्तता विसीनको लागी यो खेल आयोजना गरेका हौ पीएलएका अध्यक्ष सन्तकुमार दराइ यसो भन्दछन नेपाली सेनाले आन्तरिक व्यवस्था जनाएको र नेपाल प्रहरी र शसस्त्र प्रहरी बलले माथिको आदेश नभएको ले खेल्नलाइ नहुने जनाएको छ । सुरक्षा निकायका टोलीले भाग नलिएपछि पीएलए प्रतियोगीता एन्फा यु १६ र सहिद स्मृति क्लबले भाग लिने छन । माओवादीको पाच विकास क्षेत्र र पीएलएका दुई टोली बिच प्रतिस्पदा हुने छ ।

The life history of Mao:Hero of Nepali janayuddha

Janayuddha-Great Revolution in Nepal Through Prachanda Path



Formula: Mao's Theory plus Swiss Model equals Prachanda Path
Neither it was a "media-misquote" nor the Maoists' party head was found in a drunken state before heading for his maiden trip abroad.
The media in Nepal is regularly blamed for misquoting the leaders. Media's loyalty is always in question.
For example, the recent "Minor King Saga" wherein the Prime Minister later blamed the media men for misquoting his remarks in English that he had made in front of a Pakistani Media Delegation, is one among so many frequently happening entertaining incidents.
Not only the octogenarian Prime Minister but the Maoists Chief Prachanda himself has been misquoted (?) in the past. Whether it were a "media-misquote" or something else, only time will tell.
Prachanda after meeting the visiting Norwegian Minister Eric Sollheim is on record to have said that Norway was ready to support the Maoists in their endeavor towards establishing a democratic republic in Nepal.
However, Sollheim later refuted such claims when requested by a lady journalist to confirm his statement, added: "I would never say so" and left the decision for the sovereign citizens of this county.
The partisan Media here too is not to be taken for granted as foreign emissaries are regularly misquoted by our reporters, either lack of adequate command in the English language or deliberate it is that suits to their political affiliation. Since we have Journalists' Associations of the likes of Revolutionaries, Lokatantrik, Prajatantrik, Nationalists and many more, Media's loyalty is always questionable. Is it for the people or for their masters this loyalty?
And there are also some episodes wherein our leader(s) themselves have been found in a drunken state while making public appearances.
A Nepali prominent leader, who appears more often in media due to his unchallengeable analytical skills, is frequently found in a drunken state. However, he has never been reported to have misbehaved or making irrational comments dragging criticisms alike Prachanda or Girija Prasad Koirala who are found in normal conditions in general.
For our ailing Prime Minster though it seems normal to make irrational talking citing his age-factor but for Prachanda, the once ferocious, his irrational comments may have come as a Himalayan worry for the party itself.
Look what Prachanda- the nouveau democrat, talking to the media in the VVIP lounge of the Tribhuwan International Airport in Kathmandu said before taking to his maiden trip abroad.
"We have been analyzing Switzerland's Federal Model from the days of our rebellion. Switzerland is a capitalist country and its federal structure could be implemented in Nepal. This is our objective of flying to Switzerland this time". Hope Prachanda will not retort to his statement a la Girija Prasad Koirala upon his return to his home country.
With over more than two-decades of life remaining underground, studying and preaching age-old defunct communist ideology and finally waging an armed revolt with an objective of communist dominance in one of the world's poorest country, hope Prachanda this time was really misquoted by the media that reports, "Prachanda in search of capitalist federal model flies to Europe".
Seems, as much as is visible, Prachanda too appears to have concluded that Mao's days and his ideologies have no place in Nepal!
Or will he some how or the other link Mao's theory with the imported Swiss copy? If he does so, the new political cocktail would some what be closer to what he claims to be Prachanda Path.

Mao Zedong loved to swim. In his youth, he advocated swimming as a way of strengthening the bodies of Chinese citizens, and one of his earliest poems celebrated the joys of beating a wake through the waves. As a young man, he and his close friends would often swim in local streams before they debated together the myriad challenges that faced their nation. But especially after 1955, when he was in his early 60s and at the height of his political power as leader of the Chinese People's Republic, swimming became a central part of his life. He swam so often in the large pool constructed for the top party leaders in their closely guarded compound that the others eventually left him as the pool's sole user. He swam in the often stormy ocean off the north China coast, when the Communist Party leadership gathered there for its annual conferences. And, despite the pleadings of his security guards and his physician, he swam in the heavily polluted rivers of south China, drifting miles downstream with the current, head back, stomach in the air, hands and legs barely moving, unfazed by the globs of human waste gliding gently past. "Maybe you're afraid of sinking," he would chide his companions if they began to panic in the water. "Don't think about it. If you don't think about it, you won't sink. If you do, you will."
Mao was a genius at not sinking. His enemies were legion: militarists, who resented his journalistic barbs at their incompetence; party rivals, who found him too zealous a supporter of the united front with the Kuomintang nationalists; landlords, who hated his pro-peasant rhetoric and activism; Chiang Kai-shek, who attacked his rural strongholds with relentless tenacity; the Japanese, who tried to smash his northern base; the U.S., after the Chinese entered the Korean War; the Soviet Union, when he attack ed Khrushchev's anti-Stalinist policies. Mao was equally unsinkable in the turmoil — much of which he personally instigated — that marked the last 20 years of his rule in China.
Mao was born in 1893, into a China that appeared to be falling apart. The fading Qin dynasty could not contain the spiraling social and economic unrest, and had mortgaged China's revenues and many of its natural resources to the apparently insatiable foreign powers. It was, Mao later told his biographer Edgar Snow, a time when "the dismemberment of China" seemed imminent, and only heroic actions by China's youth could save the day.
Mao's earliest surviving essay, written when he was 19, was on one of China's most celebrated early exponents of cynicism and realpolitik, the fearsome 4th century B.C. administrator Shang Yang. Mao took Shang Yang's experiences as emblematic of China's crisis. Shang Yang had instituted a set of ruthlessly enforced laws, designed "to punish the wicked and rebellious, in order to preserve the rights of the people." That the people continued to fear Shang Yang was proof to Mao they were "stupid." Mao attributed this fear and distrust not to Shang Yang's policies but to the perception of those policies: "At the beginning of anything out of the ordinary, the mass of the people always dislike it."
After the communist victory over Chiang Kai-shek in 1949, and the establishment of the People's Republic of China, Mao's position was immeasurably strengthened. Despite all that the Chinese people had endured, it seems not to have been too hard for Mao to persuade them of the visionary force and practical need for the Great Leap Forward of the late 1950s. In Mao's mind, the intensive marshaling of China's energies would draw manual and mental labor together into a final harmonious synthesis and throw a bridge across the chasm of China's poverty to the promised socialist paradise on the other side.
In February 1957, Mao drew his thoughts on China together in the form of a rambling speech on "The Correct Handling of Contradictions Among the People." Mao's notes for the speech reveal the curious mixture of jocularity and cruelty, of utopian visions and blinkered perceptions, that lay at the heart of his character. Mao admitted that 15% or more of the Chinese people were hungry and that some critics felt a "disgust" with Marxism. He spoke too of the hundreds of thousands who had died in the revolution so far, but firmly rebutted figures — quoted in Hong Kong newspapers — that 20 million had perished. "How could we possibly kill 20 million people?" he asked. It is now established that at least that number died in China during the famine that followed the Great Leap between 1959 and 1961. In the Cultural Revolution that followed only five years later, Mao used the army and the student population against his opponents. Once again millions suffered or perished as Mao combined the ruthlessness of Shang Yang with the absolute confidence of the long-distance swimmer.
The life history of Mao:Hero of Nepali janayuddha
Mao Zedong loved to swim. In his youth, he advocated swimming as a way of strengthening the bodies of Chinese citizens, and one of his earliest poems celebrated the joys of beating a wake through the waves. As a young man, he and his close friends would often swim in local streams before they debated together the myriad challenges that faced their nation. But especially after 1955, when he was in his early 60s and at the height of his political power as leader of the Chinese People's Republic, swimming became a central part of his life. He swam so often in the large pool constructed for the top party leaders in their closely guarded compound that the others eventually left him as the pool's sole user. He swam in the often stormy ocean off the north China coast, when the Communist Party leadership gathered there for its annual conferences. And, despite the pleadings of his security guards and his physician, he swam in the heavily polluted rivers of south China, drifting miles downstream with the current, head back, stomach in the air, hands and legs barely moving, unfazed by the globs of human waste gliding gently past. "Maybe you're afraid of sinking," he would chide his companions if they began to panic in the water. "Don't think about it. If you don't think about it, you won't sink. If you do, you will."
Mao was a genius at not sinking. His enemies were legion: militarists, who resented his journalistic barbs at their incompetence; party rivals, who found him too zealous a supporter of the united front with the Kuomintang nationalists; landlords, who hated his pro-peasant rhetoric and activism; Chiang Kai-shek, who attacked his rural strongholds with relentless tenacity; the Japanese, who tried to smash his northern base; the U.S., after the Chinese entered the Korean War; the Soviet Union, when he attack ed Khrushchev's anti-Stalinist policies. Mao was equally unsinkable in the turmoil — much of which he personally instigated — that marked the last 20 years of his rule in China.
Mao was born in 1893, into a China that appeared to be falling apart. The fading Qin dynasty could not contain the spiraling social and economic unrest, and had mortgaged China's revenues and many of its natural resources to the apparently insatiable foreign powers. It was, Mao later told his biographer Edgar Snow, a time when "the dismemberment of China" seemed imminent, and only heroic actions by China's youth could save the day.
Mao's earliest surviving essay, written when he was 19, was on one of China's most celebrated early exponents of cynicism and realpolitik, the fearsome 4th century B.C. administrator Shang Yang. Mao took Shang Yang's experiences as emblematic of China's crisis. Shang Yang had instituted a set of ruthlessly enforced laws, designed "to punish the wicked and rebellious, in order to preserve the rights of the people." That the people continued to fear Shang Yang was proof to Mao they were "stupid." Mao attributed this fear and distrust not to Shang Yang's policies but to the perception of those policies: "At the beginning of anything out of the ordinary, the mass of the people always dislike it."
After the communist victory over Chiang Kai-shek in 1949, and the establishment of the People's Republic of China, Mao's position was immeasurably strengthened. Despite all that the Chinese people had endured, it seems not to have been too hard for Mao to persuade them of the visionary force and practical need for the Great Leap Forward of the late 1950s. In Mao's mind, the intensive marshaling of China's energies would draw manual and mental labor together into a final harmonious synthesis and throw a bridge across the chasm of China's poverty to the promised socialist paradise on the other side.
In February 1957, Mao drew his thoughts on China together in the form of a rambling speech on "The Correct Handling of Contradictions Among the People." Mao's notes for the speech reveal the curious mixture of jocularity and cruelty, of utopian visions and blinkered perceptions, that lay at the heart of his character. Mao admitted that 15% or more of the Chinese people were hungry and that some critics felt a "disgust" with Marxism. He spoke too of the hundreds of thousands who had died in the revolution so far, but firmly rebutted figures — quoted in Hong Kong newspapers — that 20 million had perished. "How could we possibly kill 20 million people?" he asked. It is now established that at least that number died in China during the famine that followed the Great Leap between 1959 and 1961. In the Cultural Revolution that followed only five years later, Mao used the army and the student population against his opponents. Once again millions suffered or perished as Mao combined the ruthlessness of Shang Yang with the absolute confidence of the long-distance swimmer.

Source Peris dada in maoist central office

.Happy Valintine Day in all my npi friends

.Happy Valintine Day in all my npi friends
Sharing good times with good friends is the greatest joy.
This is the stuff that makes life worthwhile. Whether sharing
a meal together or a good conversation, there is nothing more
fulfilling then spending time with friends. We must be thankful
for the friendships that come our way for not all are blessed
with the skills to form deep relationships. Those of us that
do have friends must never take for granted the gift bestowed
upon us.
10 Commandments Of Love (READ MORE)

1. Give 100% of yourself at all times.

2. Treat your partner as the unique
individual that he/she truly is.

3. Stay connected through your word and
actions.

4. Accept change and support growth in
both yourself and your partner.

5. Live your love.

6. Share the love, fear, work, and play.

7. Listen to your mate.

8. Honor the subtle wisdom of the heart
and listen to the powerful insights of the
mind.

9. Do not be a jerk or a nag.

10. Integrate the purity of spiritual love
with the passion of physical love and the
power of emotional love.

काठमाण्डौमा बन्दा गोभि रु पाच

तरकारी व्यापारिका कुरा जो सुनिदीने कोहि छैन भन्छन सो पेशाामा लागीपरेका व्यापारी ।

श्ाुक्रबार विहान राजधानीको तरकारी बजार कालिमाटिमा बन्दा गोभिको बजार भाउ नपाएर दुखेसो गरीरहेका दिनेश शाहि ठकुरी यसो भन्छन ू फाइदा भनेको हिडिरहेको छु घर खर्च चलीरहेछ त्यतिनै नै फाइदा ू । उनी तरकारि सिजन अनुसारको व्यापार गदछन । अघिल्लो वर्ष रु असी सम्म बेच्ने गरेको बन्दा गोभि अहिले पाचमा बेच्नुपरेको छ र यस बर्ष कृषक लाइ घाटा हुनेकुरा पनि बताउन उनि बाकि रहेनन् । उनिलाइ त्यहा मौसमे व्यारीपनि भनिदो रहेछ । सीजन अनुसारको तरकारि उपत्यकामा खाने कोहि हुदैनन जो बेमौसमे तरकारी बढिजसो बिकि्रहुनेगदछ । अहिले उपत्यकामा चितवनको ज्यामीरेबाट ल्याइन्छ बन्द गोभी । उत्पादन धेरै भएर बजारमा कम खपत हुने र हामीहरुले घाटा भएर बेच्नुपरेको हो व्यावसायीहरु भन्दछन अहिले हामीहरुलाइ एक कीलो बेच्दा असी पैसा पाइदा हुन्छ जो तरकारीहरु मध्ये सबैभन्दा कम र घाटा यसैमा छ । त्ाीन दिनसम्म बेच्न नसकेमा त्यो फाल्नुपर्छ ।